جنگجویان سرسخت دریای سرخ؛ چگونه یمنی ها قواعد جنگ دریایی را زیرورو کردند؟‌

به گزارش اکوایران، در عصر روز 6 می (16 اردیبهشت)، یک فروند جنگنده F/A-18 Super Hornet در حال فرود روی ناو هواپیمابر «یواس‌اس هری اس. ترومن» در دریای سرخ بود. مکانیزم داخلی برای کاهش سرعت جت جنگنده از کار افتاد و این هواپیمای 67 میلیون دلاری از باند فرودگاه ناو خارج شد و به داخل آب افتاد.

این سومین جت جنگنده‌ای بود که ترومن در کمتر از پنج ماه از دست می‌داد و ساعاتی پس از آن رخ داد که دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا، با اعلام آتش‌بس ایالات متحده با حوثی‌ها در یمن، مقامات پنتاگون را غافلگیر کرد. ترومن در دسامبر 2024 برای نبرد با انصارالله به دریای سرخ رسیده بود و به کارزاری پر از تبادلات سنگین و درگیری‌های نزدیک پیوست که نیروی دریایی ایالات متحده را تحت فشار قرار داد.

به نوشته وال‌استریت‌ ژورنال، مقامات آمریکا اکنون در حال بررسی این موضوع هستند که چگونه یک دشمن سرسخت توانست نیرومندترین ناوگان سطحی جهان را مورد آزمایش قرار دهد. حوثی‌ها ثابت کردند که دشمنی شگفت‌آور و سرسخت هستند و با وجود جنگیدن از محله‌های بدون امکانات و غارها در یکی از فقیرترین کشورهای جهان، نیروی دریایی آمریکا را در یکی از شدیدترین نبردهای خود از زمان جنگ جهانی دوم درگیر کردند.

حوثی‌ها از فناوری ارزان موشک و پهپاد وارداتی سود بردند. آن‌ها موشک‌های بالستیک ضدکشتی شلیک کردند که اولین استفاده جنگی از این سلاح دوران جنگ سرد بود و آن‌ها نحوه استقرار سلاح‌های خود را نیز متحول کردند. جدیدترین فناوری‌ها، جنگ دریایی را متحول کرده‌اند، همانطور که سناریوی جنگ‌های زمینی در اوکراین را بازنویسی کردند و ارتش‌ها را مجبور به سازگاری کرده‌اند. ایالات متحده در حال توسعه روش‌های جدیدی برای رهگیری جدیدترین پهپادها و موشک‌ها است، اما هنوز تا حد زیادی به سیستم‌های دفاعی گران‌قیمت متکی است.

حدود 30 کشتی از اواخر سال 2023 تا امسال در عملیات جنگی در دریای سرخ شرکت کردند که حدود 10 درصد از کل ناوگان نیروی دریایی آمریکا است. یک مقام آمریکایی گفت که در این مدت، ایالات متحده حداقل 1.5 میلیارد دلار مهمات بر سر حوثی‌ها ریخت.

نیروی دریایی ایالات متحده توانست بخش زیادی از زرادخانه انصارالله را نابود کند، اما هنوز به هدف استراتژیک احیای کشتی‌رانی از طریق دریای سرخ نرسیده است و حوثی‌ها همچنان به‌طور منظم به اسرائیل موشک شلیک می‌کنند. رهبران نظامی و کنگره که بررسی دقیق این عملیات را برای درس گرفتن از آن آغاز کرده‌اند، نگران فشار چنین استقرارهای طاقت‌فرسایی بر آمادگی کلی نیروها هستند. پنتاگون همچنین در حال بررسی هواپیماهای گمشده و یک برخورد جداگانه در دریا - حوادثی که همگی شامل گروه ضربت ترومن بودند - است و انتظار می‌رود نتایج آن در ماه‌های آینده منتشر شود.

فرماندهی مرکزی - که با نام سنتکام نیز شناخته می‌شود و بر عملیات نظامی ایالات متحده در خاورمیانه نظارت دارد - از اظهار نظر در مورد تحقیقات جاری یا عملکرد و تأثیر این کمپین خودداری کرد.

تأثیرات این استقرار برای سال‌ها احساس خواهد شد. این امر منابعی را از تلاش‌های آسیا برای بازدارندگی چین به خود اختصاص داد و برنامه‌های تعمیر و نگهداری ناوهای هواپیمابر را به تعویق انداخت. این امر می‌تواند در نیمه دوم دهه جاری، زمانی که کشتی‌های جنگی غول‌پیکر چاره‌ای جز پهلوگیری برای خدمت نخواهند داشت، شکاف‌های مهمی ایجاد کند.

با وجود فرسودگی، مقامات نیروی دریایی گفتند که نبرد با حوثی‌ها تجربه جنگی ارزشمندی را ارائه داده است و درگیری دریای سرخ در داخل پنتاگون به‌عنوان آماده شدن برای یک درگیری بالقوه «سطح بالا» با چین تلقی می‌شود.

غافلگیری

حوثی‌ها از زمانی که این گروه بخش زیادی از یمن را یک دهه پیش فتح کرد، قدرت قابل توجهی به دست آورده‌اند. آن‌ها بعدتر با کمپینی به رهبری قدرت‌های خلیج فارس، عربستان سعودی و امارات متحده عربی، مبارزه کردند.

در آغاز جنگ غزه، انصارالله که شعار «مرگ بر آمریکا، مرگ بر اسرائیل» سر می‌دهد و خود را مدافع فلسطینیان می‌داند، شروع به حمله به شهرهای اسرائیل و همچنین کشتی‌هایی کرد که از دریای سرخ عبور می‌کردند.

ناوشکن یواس‌اس کارنی در دریای سرخ بود که حوثی‌ها اولین رگبار پهپادها و موشک‌های خود را در 19 اکتبر 2023 شلیک و ملوانان را غافلگیر کردند. در پایان این درگیری 10 ساعته، خدمه شدیدترین نبردی را که یک کشتی جنگی نیروی دریایی ایالات متحده طی بیش از 50 سال اخیر دیده بود، تحمل کردند و طی این درگیری، بیش از دوازده پهپاد و چهار موشک کروز سریع‌السیر سرنگون شدند.

با تعهد حوثی‌ها به تشدید حملات، مقامات نظامی ایالات متحده برای حل یک مشکل لجستیکی دست و پا زدند: ناوشکن‌هایی مانند کارنی به مدت دو هفته از نبرد دور بودند، زیرا برای تجدید تسلیحات به مدیترانه می‌رفتند و کشورهای مجاور نگران بودند که به اهداف حوثی‌ها تبدیل شوند. پنتاگون سرانجام به بندری در دریای سرخ که یکی از مقامات آن را «تغییردهنده بازی» نامید، دسترسی پیدا کرد که به کشتی‌های جنگی اجازه می‌داد بدون ترک صحنه نبرد، بارگیری مجدد کنند.

در دسامبر همان سال، بایدن یک ائتلاف چندملیتی را برای محافظت از یکی از شلوغ‌ترین خطوط کشتی‌رانی جهان تشکیل داد و سپس یک کمپین حملات هوایی به رهبری ایالات متحده را آغاز کرد. در بیشتر این کمپین، پنتاگون دو گروه ناو هواپیمابر را در منطقه نگه داشت که هر کدام شامل حداقل پنج کشتی و حدود هفت هزار ملوان بودند.

در طول سال 2024، حوثی‌ها ده‌ها حمله به کشتی‌های تجاری انجام دادند و ایالات متحده برای جلوگیری از حملات قریب‌الوقوع یا تضعیف زرادخانه این گروه، در یمن حملات متقابل انجام داد. در ماه فوریه، یک کشتی فله‌بر بریتانیایی با محموله کود شیمیایی مورد اصابت قرار گرفت و بعدا غرق شد. سه نفر در کشتی با پرچم باربادوس پس از اصابت موشک به آن در ماه مارس کشته شدند. دو کشتی دیگر در ماه ژوئن پس از اصابت موشک‌های حوثی‌ها رها شدند.

سرعت عملیات، ملوانان را که دائما در تیررس حوثی‌ها بودند و نیاز داشتند شبانه‌روزی هشیار باشند، تحت فشار قرار داد. ناو هواپیمابر یو‌اس‌اس دوایت دی. آیزنهاور در طول هفت ماه جنگ، تنها یک مرتبه و برای مدت کوتاهی به بندر آمد.

در یک روز بسیار شلوغ در نوامبر گذشته، کشتی‌های نیروی دریایی آمریکا با حداقل هشت پهپاد تهاجمی یک‌طرفه، پنج موشک بالستیک ضدکشتی و چهار موشک کروز ضدکشتی شلیک شده توسط حوثی‌ها مقابله کردند، آن هم بدون هیچ گونه آسیب یا خسارتی.

در یک سمپوزیوم دریایی اخیر، برد کوپر، معاون فرمانده فرماندهی نظامی ایالات متحده در خاورمیانه، شبی را در اواخر سال گذشته در ناو یو‌اس‌اس استاکدیل توصیف کرد. هنگامی که این ناوشکن از یک گلوگاه در جنوب دریای سرخ عبور می‌کرد، خدمه چراغ‌ها را خاموش کردند، مسیر زیگزاگ را ترسیم کردند و برای حمله آماده شدند.

کمی پس از نیمه‌شب، حوثی‌ها چهار موشک بالستیک شلیک کردند. این ناوشکن شتاب گرفت و موشک‌های زمین به هوا را برای دفاع شلیک کرد. یک موشک حوثی‌ها که با سرعت نزدیک به 4 هزار مایل در ساعت حرکت می‌کرد، هنگام رهگیری آنقدر نزدیک بود که بقایای در حال سقوط آن نیز باید سرنگون می‌شد.

ده دقیقه بعد، حوثی‌ها یک موشک کروز ضدکشتی شلیک کردند که توسط جت‌های جنگنده از یک ناو هواپیمابر در همان نزدیکی منهدم شد. جت‌ها یک موشک کروز دیگر و چندین پهپاد پر از مواد منفجره را سرنگون کردند، در حالیکه ناو هواپیمابر به اهداف حوثی‌ها در داخل یمن حمله می‌کرد.

حدود ساعت 2 بامداد، یک پهپاد دیگر حوثی‌ها که در ارتفاع پایین و با سرعت کم پرواز می‌کرد، مستقیما در استاکدیل شناسایی شد. تنها گزینه، شلیک با یک توپ خودکار نصب شده روی عرشه بود. وقتی پهپاد به دریا افتاد، خدمه با خوشحالی و دست دادن فریاد زدند.

لقمه چرب و نرم

میدان نبرد به نفع حوثی‌ها بود. در آب‌های محدود دریای سرخ که در عریض‌ترین نقطه به سختی 200 مایل است، کشتی‌های بزرگ توانایی مانور محدودی دارند و مدت زیادی را در معرض خط ساحلی می‌گذرانند، جایی که دیده‌بان‌های حوثی‌ می‌توانند به هدف قرار دادن کشتی‌ها کمک کنند.

خدمه معمولا فقط یک یا دو دقیقه قبل از برخورد، هشدار پرتاب پهپاد و موشک را دریافت می‌کردند و باید تصمیم می‌گرفتند که چگونه در حدود 15 ثانیه پاسخ دهند. آن‌ها صدها حمله حوثی‌ها را رهگیری کردند.

برایان کلارک، استراتژیست سابق نیروی دریایی و عضو ارشد موسسه هادسون، در مورد اعزام یک ناو هواپیمابر به این منطقه گفت: «شما آن را به یک اردک نشسته (هدف آسان) در آنجا و در برد سلاح‌های حوثی‌ها تبدیل می‌کنید.»

نیروی دریایی به فعالیت در محیطی مشابه در خلیج فارس عادت دارد، جایی که ایرانی‌ها در فاصله نزدیکی قرار دارند. اما بازدارندگی شبه‌نظامیانی مانند حوثی‌ها دشوارتر از یک دولت عادی است و چنین گروه‌هایی با گسترش موشک‌های بالستیک ضد کشتی و پهپادهای تهاجمی، خطرناک‌تر شده‌اند.

کلارک گفت: «ما قبلا می‌توانستیم به این شکل نزدیک ساحل عملیات انجام دهیم، زیرا انتظار می‌رفت که دشمنان به دلیل نگرانی از عواقب آن به یک ناو هواپیمابر حمله نکنند.»

ملوانان اغلب سیستم‌های راداری با حساسیت بالا داشتند تا به آن‌ها زمان کافی برای رهگیری پهپادها و موشک‌ها داده شود. به گفته افسری که شش ماه را در دریای سرخ گذرانده بود، بررسی و اصلاح تنظیمات رادار برای جلوگیری از دریافت سیگنال‌های مثبت کاذب و در عین حال شناسایی تهدیدها در برد مفید، یکی از دشوارترین کارها و منبع اصلی استرس برای اپراتورهای کشتی بود.

سه جت جنگنده گمشده ناو هواپیمابر یواس‌اس ترومن اکنون توسط پنتاگون در دست بررسی است. یک مقام نیروی دریایی گفت: «این بی‌سابقه است. شاید فقط یک تصادف محض یا بدشانسی باشد یا اینکه مشکلات اساسی وجود دارد.»

اوایل سال گذشته میلادی دو نیروی دریایی سیلز، یا نیروهای عملیات ویژه دریا-هوا-زمین، هنگام سوار شدن شبانه به قایقی که به ادعای مقامات آمریکا، قطعات موشک بالستیک و کروز قاچاق را به یمن حمل می‌کرد، در دریا گم شدند. یکی از این نیروها هنگام تلاش برای بالا رفتن از قایق به داخل آب افتاد و دیگری پس از او به داخل آب پرید. نیروی دریایی 10 روز قبل از اعلام مرگ آن‌ها، به دنبال آن‌ها گشت. این تلفات در سواحل سومالی در دریای عمدان، صدها مایل دورتر از سواحل یمن رخ داد. کن کالورت (نماینده جمهوری‌خواه، کالیفرنیا) که ریاست کمیته فرعی تخصیص بودجه دفاعی مجلس نمایندگان را بر عهده دارد، در جلسه استماع 14 می گفت: «در طول سال گذشته، نیروی دریایی تحت شرایط جنگی شدید و مداوم در دریای سرخ - فعال‌ترین منطقه درگیری دریایی در یک نسل - فعالیت داشته است. اما این سرعت عملیاتی مداوم هزینه‌هایی را به همراه دارد. کشتی‌ها و خدمه به‌شدت تحت فشار قرار می‌گیرند، استقرار نیروها تمدید می‌شود و آمادگی برای سایر احتمالات جهانی کاهش می‌یابد.»

تغییر تاکتیک

اگرچه حوثی‌ها هرگز با موفقیت به یک کشتی آمریکایی حمله نکردند، اما در ردیابی اهداف متحرک بهتر شده‌اند. مقامات نیروی دریایی گفتند که در اوایل، حوثی‌ها اغلب یک یا دو موشک و پهپاد را هم‌زمان در ارتفاع نسبتا بالا شلیک می‌کردند که نیروی دریایی قادر به رهگیری آن‌ها بود. بعدا، این گروه حملاتی را در شب انجام دادند و پرتابه‌هایی را درست بالای امواج فرستادند که ردیابی آن‌ها را دشوارتر می‌کرد. آن‌ها همچنین حملات موشکی و پهپادی را با الگوهای متغیر مخلوط کردند.

حوثی‌ها همچنین توانستند بیش از دوازده پهپاد آمریکایی ریپر را که هر کدام حدود 30 میلیون دلار ارزش داشتند، سرنگون کنند. به گفته یک مقام آمریکایی، هنگامی که حوثی‌ها در سال 2023 شروع به حمله به کشتی‌رانی دریای سرخ کردند، مقامات ارشد سنتکام می‌خواستند برای تضعیف قابلیت‌های آن‌ها به‌طور تهاجمی عمل کنند، اما دولت بایدن از تشدید اوضاع نگران بود. این مقام گفت، زمانی که حملات تأیید شد، حوثی‌ها تاکتیک‌ها را تغییر داده یا دارایی‌های خود را جابه‌جا کرده بودند و مقامات آمریکایی اغلب متوجه می‌شدند که برنامه‌ریزی و اطلاعات آن‌ها قدیمی است. پس از روی کار آمدن ترامپ، او به ژنرال اریک کوریلا، رئیس سنتکام، اختیار تأیید حملات را داد و به ایالات متحده این امکان را داد که سریع‌تر در مورد هدف قرار دادن پرتاب‌کننده‌های موشک و پهپادها اقدام کند.

ایالات متحده در اواسط ماه مارس منابع خود را صرف این تلاش کرد و عملیاتی به نام راف رایدر را آغاز کرد، از جمله حضور دومین ناو هواپیمابر آمریکایی، شش بمب‌افکن B-2، یک اسکادران از جنگنده‌های پیشرفته F-35 و تعدادی ناوشکن مسلح به موشک‌های هدایت‌شونده.

پس از 53 روز بمباران، انصارالله ضربه خورد، اما از پا در نیامد. حملات هوایی آمریکا باعث مرگ صدها عضو این گروه شد، از جمله چندین مقام ارشد و یک بندر سوخت مهم و انبارهای بزرگ سلاح و  تجهیزات جنگی را نابود کرد. حوثی‌ها نتوانستند هیچ کشتی آمریکایی را هدف قرار دهند.

طبق گزارش پروژه داده‌های یمن، یک گروه نظارتی مستقل، صدها نفر از غیرنظامیان یمنی پس از تشدید حملات ایالات متحده کشته شدند. سنتکام اعلام کرد که در حال انجام تحقیقاتی در مورد ادعاهای تلفات غیرنظامیان در یمن است.

یک هفته قبل از اعلام آتش‌بس، یک افسر آشنا با عملیات حوثی‌ها از عزم و توانایی آن‌ها برای سازگاری ابراز شگفتی کرد. او گفت: «موشک‌های آن‌ها پیشرفته‌تر می‌شوند که این امر، دیوانه‌کننده است. تاکنون نیروی دریایی ایالات متحده هزاران موشک را رهگیری کرده است و من انتظار دارم که این روند ادامه یابد، اما تا چه مدت؟»

در نهایت، ترامپ با اساسی‌ترین شرایط به آتش‌بس رضایت داد: حوثی‌ها هدف قرار دادن کشتی‌های آمریکایی را متوقف می‌کردند و ایالات متحده بمباران خود را متوقف می‌کرد. هم‌زمان با عبور ناو ترومن از کانال سوئز و خروج از دریای مدیترانه، حوثی‌ها به پرتاب موشک‌های بالستیک به سمت اسرائیل ادامه دادند.