به گزارش اکوایران، مرز میان کرۀ شمالی و جنوبی با لایه‌های متراکم سیم‌خاردار و صدها برج نگهبانی پوشیده شده است. اما در میان آن‌ها چیزی غیرعادی به چشم می‌خورد: بلندگوهای عظیمی با استتار سبز نظامی. 

به نوشته جین مکنزی، در سرویس جهانی بی‌بی‌سی، در یکی از بعدازظهرهای ماه گذشته، هنگامی که به سمت شمال نگاه می‌کردم، یکی از این بلندگوها شروع به پخش آهنگ‌های پاپ کرۀ جنوبی کرد که با پیام‌های زیرکانه‌ای همراه بود. صدای زنی از بلندگو پخش شد: «وقتی به خارج سفر می‌کنیم، انرژی می‌گیریم» ــ کنایه‌ای آشکار، زیرا شهروندان کرۀ شمالی اجازه خروج از کشور را ندارند.

از سمت کرۀ شمالی، موسیقی تبلیغاتی نظامی مَحوی به گوش می‌رسید زیرا رژیم سعی داشت این صداهای تحریک‌آمیز را خنثی کند.

کرۀ شمالی و جنوبی از نظر فنی هنوز در جنگ هستند و اگرچه سال‌هاست که هیچ‌یک به دیگری گلوله‌ای شلیک نکرده‌اند، اکنون در جبهه‌ای ظریف‌تر می‌جنگند: جنگ اطلاعاتی.

کرۀ جنوبی می‌کوشد اطلاعات را به شمال منتقل کند و کیم جونگ اون، رهبر کرۀ شمالی، با تمام توان سعی در مسدود کردن آن‌ها دارد زیرا می‌خواهد از مردمش در برابر اطلاعات خارجی محافظت کند.

کرۀ شمالی تنها کشور در جهان است که اینترنت در آن نفوذ نکرده است. تمام کانال‌های تلویزیونی، ایستگاه‌های رادیویی و روزنامه‌ها توسط دولت اداره می‌شوند.

مارتین ویلیامز، پژوهشگر ارشد مرکز استیمسون مستقر در واشنگتن و متخصص فناوری و اطلاعات کرۀ شمالی، می‌گوید: «دلیل این کنترل این است که بسیاری از افسانه‌های مربوط به خانوادۀ کیم ساختگی هستند. بسیاری از چیزهایی که به مردم می‌گویند، دروغ است.»

در کرۀ جنوبی چنین فکر می‌کنند که اگر این دروغ‌ها برای تعدادی کافی از مردم فاش شود، ممکن است رژیم فروبپاشد.

بلندگوها یکی از ابزارهای مورد استفادۀ دولت کرۀ جنوبی هستند اما در پشت صحنه، جنبشی زیرزمینی و پیشرفته‌تر شکل گرفته است.

تعداد اندکی از پخش‌کنندگان و سازمان‌های غیرانتفاعی در دل شب از طریق امواج رادیویی کوتاه و متوسط اطلاعات را به کرۀ شمالی منتقل می‌کنند تا اهالی این کشور بتوانند مخفیانه آن‌ها را گوش دهند.

هر ماه هزاران فلش‌مموری و کارت‌های micro-SD نیز با اطلاعات خارجی ــ‌از جمله فیلم‌ها، سریال‌های تلویزیونی و آهنگ‌های پاپ کرۀ جنوبی و اخبار‌ــ به آن سوی مرز قاچاق می‌شوند، تمامش هم با هدف به چالش کشیدن تبلیغات کرۀ شمالی.

اما اکنون کسانی که در این زمینه فعالیت می‌کنند، نگرانند که کرۀ شمالی در حال پیشی گرفتن باشد.

نه‌تنها کیم به‌شدت با کسانی که محتوای خارجی دارند برخورد می‌کند، بلکه آیندۀ این فعالیت‌ها نیز در معرض خطر است. بخش زیادی از این فعالیت‌ها توسط دولت آمریکا تأمین مالی می‌شود و با کاهش کمک‌های اخیر رئیس‌جمهور دونالد ترامپ، این منابع تحت تأثیر قرار گرفته‌اند.

پس این جنگ اطلاعاتی طولانی‌مدت دو طرف به کجا خواهد انجامید؟

قاچاق ترانه‌های پاپ و سریال‌های تلویزیونی 

هر ماه، تیمی در سازمان غیرانتفاعیِ گروه رسانه‌ای اتحاد، در کرۀ جنوبی جدیدترین اخبار و برنامه‌های سرگرمی را بررسی می‌کنند تا فهرست‌های پخشی تهیه کنند که به نظرشان شاید برای ساکنان شمال جذاند. 

آن‌ها سپس این محتواها را بر روی دستگاه‌هایی بارگذاری می‌کنند که بر اساس میزان ریسک مشاهده دسته‌بندی شده‌اند. در فلش‌مموری‌های کم‌ریسک، سریال‌های تلویزیونی و آهنگ‌های پاپ کرۀ جنوبی قرار دارند ــ‌اخیراً شامل سریال عاشقانۀ نتفلیکس «وقتی زندگی به تو نارنگی می‌دهد» و آهنگی از جِنی، خواننده و رپر محبوب کرۀ جنوبی.

گزینه‌های پرریسک شامل چیزی است که تیم آن را «برنامه‌های آموزشی» می‌نامد ــ‌اطلاعاتی برای آموزش اهالی کرۀ شمالی دربارۀ دموکراسی و حقوق بشر، محتوایی که تصور می‌شود کیم بیش از همه از آن می‌ترسد.

این درایوها سپس به مرز چین ارسال می‌شوند، جایی که شرکای مورد اعتماد گروه رسانه‌ای اتحاد آن‌ها را با ریسک بالا از رودخانه عبور می‌دهند و به کرۀ شمالی می‌برند.

سریال‌های تلویزیونی کرۀ جنوبی ممکن است بی‌ضرر به نظر برسند، اما آن‌ها چیزهای زیادی دربارۀ زندگی عادی در آنجا نشان می‌دهند ــ‌مردمی که در آپارتمان‌های بلند زندگی می‌کنند، ماشین‌های سریع می‌رانند و در رستوران‌های لوکس غذا می‌خورند. آن‌ها این آزادی و عقب‌ماندگی کرۀ شمالی را برجسته می‌کنند.

آن‌ها یکی از بزرگ‌ترین دروغ‌های کیم را به چالش می‌کشد: اینکه مردم جنوب فقیر و تحت ستم هستند.

لی کوانگ‌بائک، مدیر گروه رسانه‌ای اتحاد، می‌گوید: «برخی [افراد] به ما می‌گویند هنگام تماشای این درام‌ها گریه کردند و برای اولین بار به رؤیاهای خود فکر کردند.»

دقیقاً مشخص نیست چند نفر به این فلش‌مموری‌ها دسترسی دارند، اما شهادت‌های فراریان اخیر نشان می‌دهد که اطلاعات در حال گسترش و تأثیرگذاری است.

سوکیل پارک، که سازمان «آزادی در کرۀ شمالی» او در توزیع این محتوا فعالیت می‌کند، می‌گوید: «بیشتر فراریان و پناهندگان اخیر کرۀ شمالی می‌گویند محتوای خارجی بود که آن‌ها را ترغیب کرد جان خود را برای فرار به خطر بیندازند.»

در کرۀ شمالی هیچ اپوزیسیون سیاسی یا مخالف شناخته‌شده‌ای وجود ندارد و تجمع برای اعتراض بسیار خطرناک است ــ‌اما آقای پارک امیدوار است برخی از افراد برای انجام اعمال مقاومتی فردی الهام بگیرند.

فرار از کرۀ شمالی

کانگ گیوری، ۲۴ ساله، در کرۀ شمالی بزرگ شد، جایی که در آن یک کسب‌وکار ماهیگیری داشت. سپس در اواخر سال ۲۰۲۳، با قایق به کرۀ جنوبی فرار کرد.

او می‌گوید تماشای برنامه‌های تلویزیونی خارجی تا حدی او را ترغیب به رفتن کرد. «احساس خفگی می‌کردم و ناگهان باید می‌رفتم.»

وقتی ماه گذشته در یک بعدازظهر آفتابی در سئول با او در پارکی ملاقات کردیم، او به یاد گوش دادن به برنامه‌های رادیویی با مادرش در کودکی افتاد. او اولین سریال کره‌ای خود را در ۱۰ سالگی به دست آورد. سال‌ها بعد فهمید که فلش‌مموری‌ها و کارت‌های SD در داخل جعبه‌های میوه به کشور قاچاق می‌شدند.

هرچه بیشتر تماشا می‌کرد، بیشتر متوجه می‌شد که دولت به او دروغ می‌گوید. او توضیح می‌دهد: «فکر می‌کردم این طبیعی است که دولت ما را این‌قدر محدود کند. فکر می‌کردم کشورهای دیگر هم با این کنترل زندگی می‌کنند. اما بعد فهمیدم فقط کرۀ شمالی این شکلی است.»

تقریباً همه کسانی که او در آنجا می‌شناخت، برنامه‌ها و فیلم‌های تلویزیونی کرۀ جنوبی را تماشا می‌کردند. او و دوستانش فلش‌مموری‌های خود را با هم عوض می‌کردند.

او می‌گوید: «ما درباره سریال‌ها و بازیگران محبوب صحبت می‌کردیم، و درباره سلبریتی‌های پاپ کره‌ای که فکر می‌کردیم خوش‌تیپ هستند، مانند برخی اعضای بی‌تی‌اِس. 

«دربارۀ اینکه اقتصاد کرۀ جنوبی چقدر توسعه‌یافته است هم صحبت می‌کردیم؛ اصلاً نمی‌توانستیم رژیم کرۀ شمالی را به‌صراحت نقد کنیم.»

او اضافه می‌کند که این برنامه‌ها بر نحوۀ صحبت و لباس پوشیدن او و دوستانش تأثیر هم گذاشتند. «جوانان کرۀ شمالی به‌سرعت تغییر کرده‌اند.»

جوخه‌های سرکوب و مجازات جوانان

کیم جونگ اون، که به‌خوبی از این تهدید برای رژیمش آگاه است، مشغول مقابله با آن است.

در دوران همه‌گیری کرونا، او حصارهای الکتریکی جدیدی در امتداد مرز با چین ساخت که قاچاق اطلاعات به داخل کشور را دشوارتر کرد. همچنین، قوانینی که از سال ۲۰۲۰ به بعد تصویب شدند، مجازات کسانی را که به تماشای رسانه‌های خارجی می‌پردازند یا آن‌ها را پخش می‌کنند، تشدید کرده است. یکی از این قوانین تصریح می‌کند کسانی که چنین محتواهایی را توزیع می‌کنند، ممکن است به زندان یا حتی اعدام محکوم شوند.

این وضعیت، اثر بازدارندۀ شدیدی داشته است. آقای لی می‌گوید: «قبلاً می‌شد این محتواها را در بازارها خرید؛ مردم آن‌ها را آشکارا می‌فروختند. اما حالا فقط آن‌ها را از کسی که کاملاً به او اعتماد داری می‌توانی تهیه کنی.»

بعد از آغاز سرکوب‌ها، خانم کانگ و دوستانش هم محتاط‌تر شدند. او می‌گوید: «دیگر درباره این چیزها با کسی صحبت نمی‌کردیم، مگر اینکه خیلی به طرف نزدیک بودیم؛ و حتی آن وقت هم خیلی پنهانی حرف می‌زدیم.»

او می‌گوید جوانانی را می‌شناسد که به خاطر داشتن محتوای ساخت کرۀ جنوبی، اعدام شده‌اند.

اخیراً کیم همچنین با رفتارهایی که ممکن است به تماشای سریال‌های کره‌ای مرتبط باشد هم برخورد کرده است. در سال ۲۰۲۳، او قانونی وضع کرد که به موجب آن، استفاده از عبارات یا لهجۀ کره‌جنوبی جرم محسوب می‌شود.

اعضای «گروه‌های سرکوب جوانان» در خیابان‌ها گشت می‌زنند و مأمور نظارت بر رفتار جوانان هستند. خانم کانگ به یاد می‌آورد که پیش از فرارش، بارها جلویش را گرفته‌اند و به‌خاطر لباس پوشیدن و مدل موی شبیه به کرۀ ‌جنوبی، مورد سرزنش قرار گرفته است.

او اضافه می‌کند که این گروه‌ها تلفن همراهش را می‌گرفتند و پیامک‌هایش را می‌خواندند تا مطمئن شوند از هیچ اصطلاح کرۀ جنوبی استفاده نکرده است.

در اواخر سال ۲۰۲۴، یک گوشی تلفن همراه ساخت کرۀ شمالی توسط رسانۀدیلی ان‌کِی ــ‌سرویس خبری سازمان گروه رسانه‌ای اتحاد مستقر در سئول‌ــ قاچاقی از کشور خارج شد.

این گوشی طوری برنامه‌نویسی شده بود که اگر کسی واژه‌ای را با لهجۀ کرۀ جنوبی یا اصطلاحی مربوط به این کشور را وارد کند، آن واژه به‌طور خودکار ناپدید شده و با معادل کره‌شمالی‌اش جایگزین می‌شود ــ‌اقدامی اورولی.

آقای ویلیامز می‌گوید: «امروزه گوشی‌های هوشمند بخشی از ابزار شستشوی مغزی مردم توسط حکومت کرۀ شمالی شده‌اند.»

او معتقد است که با توجه به تمام این اقدامات سرکوبگرانه، کرۀ شمالی اکنون در «آغازِ کسب برتری در جنگ اطلاعاتی» قرار دارد.

کاهش بودجه و اثر ترامپ

با بازگشت دونالد ترامپ به کاخ سفید در اوایل امسال، بودجۀ تعدادی از سازمان‌های امدادی، از جمله برخی از سازمان‌هایی که وظیفۀ آگاه‌سازی مردم کرۀ شمالی را داشتند، قطع شد. او همچنین تأمین مالی دو سرویس خبری فدرال ــ‌رادیو آسیای آزاد و صدای آمریکاــ را که هر شب برای کرۀ شمالی برنامه پخش می‌کردند، متوقف کرد.

ترامپ، صدای آمریکا را «رادیکال» و «ضد ترامپ» توصیف کرد و کاخ سفید اعلام کرد که این تصمیم «باعث می‌شود مالیات‌دهندگان دیگر هزینۀ تبلیغات افراطی را نپردازند.»

اما استیو هرمن، رئیس سابق دفتر صدای آمریکا در سئول، می‌گوید: «این یکی از معدود پنجره‌هایی بود که مردم کرۀ شمالی از طریق آن جهان را می‌دیدند و حالا بدون هیچ توضیحی خاموش شده است.»

گروه رسانه‌ای اتحاد هنوز منتظر است تا مشخص شود آیا بودجه‌اش به‌طور دائمی قطع خواهد شد یا نه.

آقای پارک از سازمان آزادی در کرۀ شمالی معتقد است که ترامپ «ناخواسته» به کیم کمک کرده و این اقدام را «کوته‌بینانه» می‌نامد.

او استدلال می‌کند که کرۀ شمالی با مجموعۀ رو به رشد سلاح‌های هسته‌ای‌اش یک تهدید امنیتی جدی است ــ‌و با توجه به اینکه تحریم‌ها، دیپلماسی و فشار نظامی نتوانسته‌اند کیم را به ترک برنامه هسته‌ای‌اش وادار کنند، اطلاعات بهترین سلاح باقی‌مانده است.

می‌گوید: «ما فقط در تلاش برای مهار تهدید کرۀ شمالی نیستیم، بلکه می‌خواهیم آن را حل کنیم. برای این کار باید ماهیت آن کشور را تغییر داد.»

«اگر من یک ژنرال آمریکایی بودم، می‌پرسیدم این چیزها چقدر هزینه دارد ــ‌و واقعاً این استفادۀ خوبی از منابع ماست.»

چه کسی باید هزینه را بپردازد؟

سؤال اصلی این است که چه کسی باید تأمین مالی این فعالیت‌ها را بر عهده بگیرد. برخی می‌پرسند چرا این مسئولیت تقریباً کاملاً به ایالات متحده واگذار شده است.

یکی از راه‌حل‌ها می‌تواند این باشد که کرۀ جنوبی هزینه را بپردازد ــ‌اما موضوع کرۀ شمالی در این کشور بسیار سیاسی شده است.

حزب اپوزیسیون لیبرال معمولاً سعی می‌کند روابط را با پیونگ‌یانگ بهبود بخشد، به همین دلیل تأمین مالی جنگ اطلاعاتی برای آن‌ها غیرقابل پذیرش است. نامزد اصلی این حزب در انتخابات ریاست‌جمهوری هفتۀ آینده، از هم‌اکنون اعلام کرده که اگر انتخاب شود، بلندگوها را خاموش خواهد کرد.

با این حال، آقای پارک همچنان امیدوار است. او می‌گوید: «نکتۀ مثبت این است که دولت کرۀ شمالی نمی‌تواند وارد ذهن مردم شود و اطلاعاتی را که طی سال‌ها شکل گرفته پاک کند.»

و با پیشرفت فناوری، او اطمینان دارد که پخش اطلاعات ساده‌تر خواهد شد: «من واقعاً باور دارم که در بلندمدت، همین موضوع باعث تغییر کرۀ شمالی خواهد شد.»