به گزارش اکوایران؛ در یک دهه اخیر تامین نقدینگی در حوزه صاحبان کسب و کار یکی از چالش‌های اصلی فعالان اقتصادی بخش خصوصی بوده است. اگرچه بانک مرکزی در سال‌های اخیر درصدد  بود که با ابزارهای تامین مالی جدید این چالش را برطرف کند. اما طبق اظهارنظر صاحبان کسب و کارهای مختلف موفق نبوده است. در سالهای اخیر نه ابزار اوراق گام و نه برات الکترونیک نتوانسته فعالان اقتصادی را به سمت خودش سوق دهد. به عنوان مثال براساس داده‌های قابل بررسی بازار سرمایه، کل اوراق گام منتشر شده در سال 1403 معادل 860 میلیارد تومان بوده که نسبت به سال قبل از آن بسیار کاهش یافته است. در سال ۱۴۰۲ حدود 3.7 همت و در سال ۱۴۰۱ نزدیک به 51 همت اوراق گام منتشر شده بود.

البته اخیرا اسماعیل محمدجانی، مدیر اداره تامین مالی زنجیره تولید بانک مرکزی در دفاع از عملکرد بانک مرکزی گزارشی از وضعیت ابزارهای مختلف مالی‌ ارائه کرده است. او درباره عملکرد اوراق گام گفته است، رقم تامین مالی از طریق اوراق گام در سال 1402 معادل 12.7 هزار میلیارد تومان است که نسبت به سال نخست یعنی سال 1401 کاهش داشته اما در سال 1403 مجددا شرایط اصلاح شد و رقم اوراق گام رشد قابل توجهی کرد و به 21 هزار میلیارد تومان رسید که حدود 61.9 درصد رشد نسبت به سال قبل را نشان می‌دهد. او می افزاید: در سال ۱۴۰۳ نیز با تنوع بیشتر بانک‌های مشارکت‌کننده و ورود صنایع کوچک و متوسط، جایگاه این ابزار در بازار مالی تقویت شده و روند رو به رشدی داشته است. این سیگنال مثبتی است که نشان می‌دهد اوراق گام به تدریج در حال یافتن جایگاه واقعی خود در ساختار تأمین مالی زنجیره‌ای کشور است.

اما بخش خصوصی این دیدگاه را تایید نمی‌کند. از نگاه آنها اوراق گام جزء  پروژه های ناکام بانک مرکزی است . دلیل ناکامی بانک مرکزی در زمینه اوراق گام نیز ضعف‌ آن   از جمله‌ بازارپذیر نبودن آن است.

در این زمینه نظر معاون تسویه و پایاپای خزانه‌داری شرکت بورس کالای ایران نزدیک به بخش خصوصی است. او در نشستی تخصصی  در اتاق بازرگانی  میگوید: از نگاه صاحبان کسب و کار نقدشوندگی اوراق گام برای عرضه‌کنندگان سخت است و نرخ‌های اعلام شده نیز مطلوب نیست. به علاوه دارایی اوراق را به عنوان بدهی تسویه شده؛ نمی پذیرد. سازمان تامین اجتماعی هم اوراق گام را به عنوان بدهی نمی پذیرند.

البته مدیر اداره تامین مالی زنجیره تولید بانک مرکزی اعلام میکند، مشکل دارایی و تامین اجتماعی حل شده است. ولی بخش خصوصی این موضوع را تایید نمی‌کند.

علیرضا توکلی کاشی، کارشناس حوزه تأمین مالی و بازار سرمایه، با انتقاد از  اوراق گام  میگوید:  یکی از دلایل افزایش تقاضا برای ابزارهایی مانند اسناد خزانه، قابلیت نقدشوندگی و پذیرش آن در بازار است. اما اگر ابزاری مالی در اختیار بخش خصوصی قرار گیرد و امکان نقدینگی وجود نداشته باشد، عملاً کارایی خود را از دست می‌دهد. اوراق گام در اختیار بخش خصوصی قرار می‌گیرد اما به‌دلیل محدودیت‌های ناشی از مقررات بانک مرکزی، نقد شوندگی  آن ممکن نیست.