توقف روس‌ها در زمین‌های اوکراین؛ زمان چرخش ترامپ فرا رسیده؟

به گزارش اکوایران، در حالی که طبق گفته مقامات ارشد آمریکایی و اروپایی و کارشناسان نظامی، رئیس‌جمهور دونالد ترامپ از فشار بر مسکو برای پایان جنگ عقب‌نشینی کرده است، قدرت رزمی روسیه در اوکراین شروع به کاهش کرده و ممکن است تا سال آینده با کمبود جدی نیروی انسانی و تجهیزات نظامی مواجه شود.

در روزهای اخیر، به نظر می‌رسد ترامپ تهدید به تحریم‌های شدید مالی که دو هفته پیش تکرار کرده بود را کنار گذاشته است. به جای آن، پس از تماس تلفنی دو ساعته با ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهور روسیه، از احتمال توافقات تجاری جدید با روسیه سخن گفته است.

به گزارش واشنگتن‌پست، ترامپ به جای رهبری که وعده داده بود، ابراز کرده ممکن است از مذاکرات کناره‌گیری کند و این موضوع را به اروپایی‌ها و شاید حتی پاپ جدید بسپارد. دولت او تعهدی به کمک‌های نظامی یا مالی بیشتر به اوکراین نداده است.

طبق گفته بیش از دوازده مقام که درباره وضعیت فعلی جنگ و سیاست‌های حساس و دیپلماسی مرتبط صحبت کردند، زمان فشار بر مسکو ممکن است اکنون نسبت به هر زمان دیگری از ابتدای درگیری‌ها مناسب‌تر باشد.

طبق ارزیابی آژانس اطلاعات دفاعی آمریکا که ده روز پیش توسط ژنرال جفری کراوس به کنگره ارائه شد، درغیاب توافق مذاکره‌شده یا کمک‌های قوی غربی، جنگ «احتمالاً به آرامی به نفع روسیه تا سال ۲۰۲۵ ادامه خواهد داشت»، اما پیشرفت‌های روسیه «کند شده و همچنان با هزینه بالای نیروی انسانی و تجهیزات همراه است.»

از زمان تهاجم فوریه ۲۰۲۲، طبق ارزیابی آژانس، روسیه «حداقل ۱۰ هزار خودروی رزمی زمینی از جمله بیش از ۳ هزار تانک، نزدیک به ۲۵۰ هواپیما و هلیکوپتر و بیش از ۱۰ ناو نظامی را از دست داده است.»

در یک سال گذشته، روسیه تنها ۰.۶ درصد از سرزمین‌های اوکراین را تصرف کرده است، اما با هزینه روزانه ۱۵۰۰ کشته یا زخمی. به گفته ریچارد بارونز، رئیس سابق فرماندهی نیروهای مشترک بریتانیاریا، «روسیه به آرامی قطعاتی از سرزمین را تصرف می‌کند، اما با هزینه‌ای غیرقابل تحمل». برخی مقامات تخمین زده‌اند که تلفات کل روسیه بیش از یک میلیون نفر باشد.

در همین حال، اروپا در تلاش است راهی برای افزایش تأمین تجهیزات به اوکراین بیابد و کی‌یف با وجود تولید داخلی سلاح‌ها که به طور پیوسته در حال افزایش است، با مشکلات نیروی انسانی و تجهیزات روبرو است. هیچ‌یک از دو طرف نتوانسته‌اند پیشرفت قابل توجهی در میدان نبرد داشته باشند و جنگ به تبادل آتش برد بلند با موشک‌ها و پهپادهای پیشرفته‌تر تبدیل شده است.

طبق بیانیه رئیس‌جمهور اوکراین، ولودیمیر زلنسکی، روسیه کی‌یف و دیگر مناطق را بمباران کرده و شب جمعه بیش از ۲۵۰ پهپاد هجومی و ۱۴ موشک بالستیک شلیک کرده است. مقامات روسیه ادعا کردند که در ۷۲ ساعت گذشته بیش از ۷۰۰ پهپاد اوکراینی را در خاک روسیه رهگیری کرده‌اند که تقریباً ۱۰۰ تای آنها نزدیک مسکو بوده است.

اما مقامات و کارشناسان می‌گویند پهپادها و حملات دوربرد نمی‌توانند قلمرو را فتح کنند و جنگ را به نفع هیچ‌یک از طرفین پایان دهند.

زلنسکی گفت: «با هر حمله‌ای، جهان بهتر می‌فهمد که این مسکو است که جنگ را طولانی می‌کند. اکنون واضح است که باید فشار بیشتری به روسیه وارد شود تا هرگونه دیپلماسی واقعی آغاز شود. تنها تحریم‌های اضافی که بخش‌های کلیدی اقتصاد روسیه را هدف قرار می‌دهد، مسکو را مجبور به توقف حملات خواهد کرد.»

واشنگتن در حالت انکار

در اظهارات عمومی پس از تماس تلفنی‌اش با پوتین، ترامپ به تحریم‌های روسیه یا کمک به اوکراین اشاره نکرد. یک منبع مطلع گفت که در گفتگو با رهبران اروپایی، ترامپ نشان داد که رهبر روسیه تمایلی به توقف جنگ ندارد و معتقد است جنگ به نفع او پیش می‌رود.

مارکو روبیو، وزیر امور خارجه آمریکا، در جلسه سنا از عدم اقدام ترامپ دفاع کرد و گفت که کی‌یف هنوز از آمریکا و متحدانش تسلیحات و محموله دریافت می‌کند، اگرچه دولت آمریکا هیچ بودجه جدید یا برداشت از ذخایر موشکی خود درخواست نکرده است. روبیو گفت اتحادیه اروپا قصد دارد تحریم‌های اضافی اعمال کند، و آمریکا نیز به دنبال دریافت سیستم دفاع هوایی پاتریوت از متحدان ناتو برای انتقال به اوکراین است.

روبیو حرف یکی از سناتورها که پوتین در حال بازی دادن ترامپ است را رد کرد و گفت همه تحریم‌های دوران بایدن علیه روسیه هنوز برقرار است. اما «باور رئیس‌جمهور این است که اگر تهدید به تحریم کنید، روس‌ها از گفتگو دست می‌کشند و مهم  این است که ما بتوانیم با آنها صحبت کنیم و آنها را به میز مذاکره بکشانیم.»

تا کنون، پوتین درخواست آتش‌بس ۳۰ روزه ترامپ را نادیده گرفته و هیاتی سطح پایین به نشست مذاکره‌ای در استانبول فرستاده که روبیو نیز از طرف ترامپ در آن حضور داشت.

در روز چهارشنبه، سناتورها لیندزی گراهام و ریچارد بلومنتال همراه با حمایت ۸۱ سناتور دیگر قانونی معرفی کردند که اگر روسیه از مذاکره صادقانه با اوکراین امتناع کند، تهدید به تحریم‌های اصلی و ثانویه علیه روسیه می‌کند. گراهام که از طرفداران سرسخت ترامپ است، با کاخ سفید در این موضوع مداوم در ارتباط است.

از جمله اقدامات این قانون، اعمال تعرفه ۵۰۰ درصدی آمریکا بر کالاهای وارداتی از کشورهایی مانند چین است که نفت، گاز، اورانیوم و محصولات دیگر روسیه را خریداری می‌کنند.

گراهام در بیانیه‌ای، اشاره کرد که روبیو گفته مسکو در مذاکرات استانبول توافق کرده شرایط آتش‌بس را در روزهای آینده ارائه دهد. گراهام گفت: «اگر این شرایط مشابه قبل باشد، روسیه می‌تواند انتظار اقدام قاطع از مجلس سنای آمریکا را داشته باشد.»

سرگئی لاوروف، وزیر امور خارجه روسیه، جمعه گفت شرایط مذاکره مسکو بر «دلایل ریشه‌ای» مناقشه متمرکز خواهد بود، اشاره‌ای به تأکید مکرر مسکو بر این که اوکراین به طور تاریخی بخشی از روسیه است که تبدیل به کشوری فاسد، نامشروع و تحت حاکمیت نازی‌ها شده است. لاوروف گفت که یک توافق صلح واقعی می‌تواند تنها توسط یک دولت اوکراینی «مشروع» و تازه منتخب مذاکره و امضا شود.

یک مقام ارشد اروپایی گفت: «پوتین معتقد است زمان به نفع اوست و اوکراین سریع‌تر از روسیه خون می‌ریزد.»

در شرایط نگرانی‌های فزاینده درباره مدت زمانی که اوکراین می‌تواند مقاومت کند، طرفداران افزایش فشار بر مسکو تلاش کرده‌اند توجه را به ضعف‌های رو به رشد روسیه جلب کنند.

چشم‌انداز رو به وخامت مسکو

کرملین امسال تعداد بی‌سابقه‌ای از نیروهای جدید را جذب کرده است، هرچند بسیاری با وعده پرداخت‌های نقدی و انتظار پایان سریع جنگ ترغیب شده‌اند. طبق گفته جک واتلینگ، پژوهشگر ارشد جنگ زمینی در مؤسسه خدمات متحد سلطنتی لندن، اما سرعت پیشروی زمینی روسیه به‌دلیل تحکیم یک منطقه دفاعی ۱۰ مایلی پر از مین و سنگر و استفاده اوکراین از پهپادهای کوتاه‌برد برای حمله به هر گونه پیشروی روسیه تقریباً به توقف کامل رسیده است.

یک مقام امنیتی اوکراینی گفت که توقف پیشروی ممکن است بخشی به‌خاطر این باشد که روسیه مجبور شده منابعش را به بازپس‌گیری بخشی از خاک خود در منطقه کورسک در مرز شمال‌شرقی اوکراین اختصاص دهد.

این مقام گفت: «روسیه قادر به تصرف هیچ زمینی نیست و این وضعیت تقریباً از پایان ضدحمله اوکراین در ۲۰۲۳ ادامه دارد. با وجود برتری سه به یک نیروها و شاید حتی بیشتر در سیستم‌های تسلیحاتی، این هنوز کافی نیست.»

با وجود توانایی تولید حداقل ۲۰۰ تانک جدید در سال، روسیه به شدت متکی به بازسازی تانک‌های قدیمی شوروی است که شمار آنها در ابتدای جنگ حدود ۱۳ هزار دستگاه برآورد شده که کارشناسان غربی معتقدند این ذخیره ظرف چند ماه آینده به پایان می‌رسد.

واتلینگ گفت: «روسیه‌ها می‌توانند به جنگ ادامه دهند، اما نیروها به مرور زمان مکانیزه بودن خود را از دست خواهند داد، و این یک محدودیت زمانی برای ادامه عملکرد فعلی آنها ایجاد می‌کند.»

به گفته واتلینگ و بارونز، اگر آتش‌بس برقرار نشود، روسیه احتمالاً از فرصت محدود برتری خود استفاده کرده و در تابستان حملات خود را برای شکستن خطوط خسته اوکراین تشدید خواهد کرد. اما ممکن است این آخرین فرصت مسکو باشد.

به گفته بارونز «روسیه در واقع در حال به کار گرفتن کامل توانایی خود برای انجام حمله است. اکنون بسیار بعید است که ارتش روسیه تجهیزات، نیرو، آموزش و لجستیک لازم برای انجام حمله‌ای که بتواند خطوط اوکراین را بشکند داشته باشد یا حتی اگر این کار را بکند بتواند بلافاصله از آن بهره‌برداری کند.»

طبق گفته دارا ماسیکوت، پژوهشگر ارشد مرکز کارنگی روسیه اوراسیا، حتی اگر روسیه موفق به تصرف مناطق بیشتری از اوکراین شود، کرملین احتمالاً به هدف اعلام شده خود برای کنترل کامل چهار منطقه‌ای که به طور غیرقانونی در پاییز ۲۰۲۲ ضمیمه کرده، یعنی دونتسک، لوگانسک، خرسان و زاپوریژژیا دست نخواهد یافت.

وقتی پوتین چهارشنبه برای اولین بار از زمان بازپس‌گیری منطقه کورسک از اوکراین بازدید کرد، یک مقام محلی به او پیشنهاد داد که ارتش روسیه باید اکنون منطقه مرزی اوکراین، سومی را اشغال کند.

پوتین در پاسخ شوخی کرد که استاندار کورسک «همیشه همه چیز را بزرگتر می‌خواهد.» اما در حالی که او به دنبال کشاندن مذاکرات و مقابله با تمایل‌های ترامپ است، به گفته مقامات غربی اعتماد به نفس پوتین بیشتر بر ارزیابی‌های خوش‌بینانه زیرمجموعه‌هایش است تا واقعیت. یک مقام ارشد اروپایی گفت: «فکر می‌کنم آنها موفقیت فعلی روسیه را بیش از حد بزرگ ارزیابی می‌کنند.»

چه پوتین واقعاً باور داشته باشد که همانطور که ترامپ گفته: «تمام کارت‌ها در دست اوست»، یا صرفاً منتظر باشد غرب از این جنگ بی‌پایان خسته شود، کاهش ذخایر تجهیزات دوران شوروی باعث می‌شود روسیه بیشتر به تولید سیستم‌های جدید وابسته شود.

برخی مقامات و کارشناسان غربی می‌گویند که اکنون زمان مناسبی برای اعمال تحریم‌های جدید و ادامه تأمین تسلیحات جدید به اوکراین است.

واتلینگ گفت: «اگر اوکراین بتواند بین حالا و کریسمس از رسیدن روسیه به مرزهای دونتسک جلوگیری کند، و شرکای بین‌المللی کی‌یف در کاهش توان اقتصادی روسیه کوشا باشند، مسکو با انتخاب‌های سختی درباره هزینه‌هایی که برای ادامه جنگ آماده پرداخت آن‌هاست، روبرو خواهد شد.»