آمریکای ترامپ چگونه باعث اتحاد بریتانیا و اروپا شد؟

به گزارش اکوایران، برگزیت، بریتانیا و اتحادیه اروپا را از هم جدا کرد اما حالا آمریکا به رهبری دونالد ترامپ، آن‌ها را دوباره به هم نزدیک کرده است.

پنج سال پس از خروج رسمی بریتانیا از اتحادیه اروپا، رهبران این بریتانیا و اتحادیه اروپا با احتیاط به‌سوی دورانی تازه از همکاری گام برمی‌دارند. روز دوشنبه، نشستی در لندن برگزار خواهد شد که از آن به‌عنوان نقطه عطفی برای بازتنظیم روابط یاد شده است.

بر اساس گزارش نیویورک‌تایمز، انتظار می‌رود که در این نشست، توافقی تاریخی در حوزه دفاع و امنیت اعلام شود، توافقی که هدف آن تقویت امنیت نظامی در اروپا است، در حالی‌که آمریکا تعهد خود به قاره اروپا را کاهش می‌دهد. مذاکره‌کنندگان همچنین ممکن است از طرح‌هایی برای کاهش برخی محدودیت‌ها در تجارت مواد غذایی و تعمیق همکاری‌های حوزه انرژی پرده بردارند.

البته رسیدن به توافق بر سر شکل جدید روابط آسان نبوده است. با وجود اهمیت بالای مسائل دفاعی، نگرانی‌های به‌ظاهر پیش‌پاافتاده‌تری چون حقوق صید ماهی و برنامه‌ای برای تسهیل سفر جوانان میان کشورها، همچنان از نقاط اختلافی دشوار برای مذاکره‌کنندگان باقی مانده‌اند.

با این حال، هدف نشست دوشنبه این است که تعهد طرفین به همکاری در دوران ژئوپلیتیک پیچیده و تنش‌زا را به‌وضوح نمایش دهد. در پس‌زمینه این دستور کار گسترده، یک موضوع اصلی سایه خواهد افکند: چگونه می‌توان در جهانی که آمریکا در حال عقب‌نشینی است، به‌پیش رفت.

پس از دهه‌ها رهبری جهانی در امور دفاعی و حمایت از تجارت آزاد، نقش ایالات متحده در جهان به‌واسطه دولت ترامپ دستخوش بازنگری اساسی شده است. ترامپ از اروپا خواسته مسئولیت بیشتری در دفاع از خود بر عهده بگیرد. او از حمایت قاطع از اوکراین فاصله گرفته، به‌لحاظ لحن سیاسی به روسیه نزدیک‌تر شده، و جنگ تجاری گسترده‌ای را علیه جهان به‌راه انداخته، چه علیه دوستان دیپلماتیک، چه دشمنان سنتی.

در حالی‌که بریتانیا یک توافق تجاری محدود با آمریکا منعقد کرده، این توافق هنوز جزئیات اندکی دارد و نهایی نشده است. اتحادیه اروپا نیز پیشرفتی آشکار در مسیر توافق نداشته و تهدید کرده که اگر توافقی حاصل نشود، با اقدامات متقابل پاسخ خواهد داد.

در این شرایط، نشست روز دوشنبه از اهمیت بالایی برخوردار است. بریتانیا شاید برای رسیدن به استقلال اقتصادی از اتحادیه اروپا جدا شده باشد، اما سیاست‌های آمریکا به هر دو طرف یادآوری کرده که با چالش‌هایی مشترک و نگران‌کننده روبه‌رو هستند و همکاری، راهی ناگزیر خواهد بود.

کایا کالاس، دیپلمات ارشد اتحادیه اروپا، هفته گذشته گفت: «این مشارکت در این دوران بسیار متلاطم، اهمیت زیادی دارد.» جان هیلی، وزیر دفاع بریتانیا نیز در گفت‌وگو با بلومبرگ تأکید کرد: «چالش‌های امنیتی که در اروپا با آن‌ها مواجهیم، نیازمند همکاری این دو قدرت است.» نخست‌وزیر بریتانیا، کی‌یر استارمر هم در بیانیه‌ای گفت: «در این دوران پر از بی‌ثباتی و عدم اطمینان، پاسخ بریتانیا عقب‌نشینی نخواهد بود، بلکه ایستادن پرصلابت در صحنه جهانی و تقویت اتحادهای ما خواهد بود.»

توافق جدید دفاعی و امنیتی

سفرای اتحادیه اروپا قرار است روز یکشنبه تشکیل جلسه دهند تا درباره جزئیات نهایی پیش از نشست دوشنبه تصمیم‌گیری کنند. اما ایجاد یک شراکت دفاعی جدید، مدت‌هاست که مورد انتظار است.

اتحادیه اروپا در سال‌های اخیر، با انگیزه‌ی حمله نظامی روسیه به اوکراین و شواهد مربوط به جنگ ترکیبی مسکو، شامل خرابکاری و جاسوسی در اروپا، برنامه‌هایی برای تقویت بخش نظامی خود راه‌اندازی کرده است. مقامات اروپایی نگران‌اند که روسیه در دهه آینده سایر کشورهای اروپایی را نیز تهدید کند و بر این باورند که باید برای دفاع مستقل آمادگی کامل داشته باشند.

اما با افزایش تلاش‌های اتحادیه اروپا در این زمینه، هنوز پرسش‌هایی اساسی درباره نقش بریتانیا در این ساختارها باقی مانده است، کشوری که به هر حال خود تصمیم به ترک این بلوک گرفته است. به‌ویژه، نقش بریتانیا در برنامه وام ۱۵۰ میلیارد یورویی برای تأمین مالی خریدهای دفاعی مشترک مورد بحث است.

بریتانیا و صنعت دفاعی‌اش به‌طور فعال خواستار مشارکت در این برنامه هستند، اما برخی کشورهای عضو اتحادیه، به‌ویژه فرانسه، خواهان محدود کردن حضور بریتانیا در چنین طرح‌هایی هستند.

اولویت دیگر این نشست، همکاری اقتصادی است، جایی که بریتانیا احتمالاً منافع ملموسی خواهد داشت. توافق تجاری برگزیت که در دوران نخست‌وزیری بوریس جانسون به‌دست آمد، از دید بسیاری، عمدتاً به نفع اتحادیه اروپا تمام شد. با رکود در رشد اقتصادی در بریتانیا، کی‌یر استارمر امیدوار است که برخی از کنترل‌های تجاری، از جمله بر صادرات مواد غذایی و محصولات دامی، کاهش یابد یا حذف شود.

با این‌حال، جیل راتر، پژوهشگر ارشد اندیشکده U.K. in a Changing Europe در لندن، خاطرنشان می‌کند: «بریتانیا از موضع ضعف در حال مذاکره است، چرا که توافق تجاری و همکاری فعلی برای اتحادیه اروپا به‌خوبی کار می‌کند.»

دفتر نخست‌وزیر استارمر اعلام کرده است که این توافق می‌تواند به تولیدکنندگان بریتانیایی کمک کند، کسانی که در حال حاضر برای صادرات به بزرگ‌ترین شریک تجاری نزدیکشان با بوروکراسی پیچیده و بازرسی‌های زیاد مواجه‌اند، یا گاهی اصلاً امکان صادرات ندارند.

با این حال، بسیاری از کارشناسان معتقدند که نزدیکی دوباره اتحادیه اروپا و بریتانیا بیشتر جنبه نمادین دارد تا تحول‌آفرین واقعی.

آناند منون، استاد سیاست اروپا در کینگز کالج لندن، گفت: «برای امنیت اروپا مهم است که بریتانیا به این طرح‌های اروپایی متصل بماند.» اما افزود: «از نظر اقتصادی، به نظرم این ماجرا تحولی بنیادین نخواهد بود.»

در ازای توافقی که تجارت مواد غذایی را ساده‌تر کند، بریتانیا ممکن است بپذیرد که استانداردهای خود را با اروپا هماهنگ کند، قوانین مرتبط را هم‌راستا با مقررات بروکسل تغییر دهد، و آرای دادگاه عدالت اروپا، نهاد عالی قضایی اتحادیه را بپذیرد.

این اقدامات می‌توانند برای استارمر هزینه سیاسی به‌همراه داشته باشند. او هم‌اکنون تحت فشار داخلی از سوی نایجل فاراژ، سیاستمدار برجسته حامی برگزیت و رهبر حزب راست‌گرای پوپولیست «اصلاح بریتانیا (Reform U.K.)» قرار دارد.

نقاط اختلاف: جوانان و… ماهی

دو مورد از دشوارترین بخش‌های مذاکرات میان اتحادیه اروپا و بریتانیا مربوط می‌شود به برنامه‌ای برای تسهیل سفر جوانان میان دو طرف و آینده حقوق ماهی‌گیری.

دو طرف در حال مذاکره برای ایجاد یک «طرح ویزای جوانان» (youth mobility scheme) هستند که بر اساس آن برخی از جوانان می‌توانند ویزا دریافت کنند تا برای کار، تحصیل یا سفر در مرزهای یکدیگر رفت‌وآمد کنند. اما بریتانیا که در تلاش است میزان مهاجرت را کاهش دهد، خواهان محدود شدن دامنه این طرح است.

همچنین، درباره شهریه دانشگاه‌ها نیز تنش‌هایی به‌وجود آمده؛ اتحادیه اروپا فشار آورده تا بریتانیا دانشجویان اروپایی را مشمول همان شهریه‌هایی کند که دانشجویان بریتانیایی پرداخت می‌کنند.

دسترسی به آب‌های ماهی‌گیری نیز یکی دیگر از گره‌های اصلی مذاکرات بوده است. اتحادیه اروپا خواهان تمدید و شاید حتی دائمی شدن دسترسی ماهیگیران خود به آب‌های بریتانیا است، توافقی که پس از برگزیت به‌دست آمد و قرار است در سال ۲۰۲۶ به پایان برسد. در مقابل، بریتانیا پیشنهاد یک توافق کوتاه‌مدت‌تر، شاید چهارساله را مطرح کرده است.

ووتر بکه، نماینده پارلمان اروپا از کشور بلژیک (که صنعت ماهی‌گیری تجاری قابل‌توجهی دارد)، در نامه‌ای به کمیسیون اروپا خواستار گنجاندن حقوق ماهی‌گیری به‌عنوان بخشی از توافق کلی شده است. او تأکید کرد که لازم است دو طرف به راه‌حلی برسند که ثبات و اطمینان را برای ماهیگیران فراهم کند.

او گفت: «پنج سال پس از برگزیت، حالا آغاز یک رابطه‌ی جدید است. دوره گذار به پایان رسیده، و باید ببینیم چطور می‌توانیم آینده را با هم بسازیم.»