بازخوانی نامه ترامپ به ایران: گام جدید در مذاکرات یا بن‌بست تازه؟

به گزارش اکوایران، ایران و آمریکا پس از پنج دور مذاکرات غیرمستفیم به میانجی‌گری عمان، حال به مسائل جزئی‌تر نزدیک می‌شوند. روز گذشته -11 خرداد- نامه‌ای از طرف دونالد ترامپ، ریاست‌جمهوری ایالات متحده از طریق سید بدر البوسعیدی، وزیر امور خارجه عمان به عباس عراقچی، وزیر امور خارجه  تحویل داده شده است.

منبع مطلع ایرانی: پیشنهاد مکتوب آمریکا دور از انصاف برای سازش است

امروز -12 خرداد- آن‌طور که ایسنا گزارش داده، یک منبع مطلع ایرانی در گفت‌وگویی بیان کرد که پیشنهاد مکتوب آمریکا درباره توافق در مذاکرات عمان «خیال‌بافانه و یک‌جانبه» بوده به گونه‌ای که ایران نمی‌تواند آن را مبنایی منصفانه برای سازشی احتمالی در نظر بگیرد. 

 عباس عراقچی در این خصوص  در حساب شخصی خود در شبکه اجتماعی ایکس نوشت: «برادر عزیزم آقای بدر البو سعیدی، وزیر محترم امور خارجه عمان، امروز در سفر کوتاهی به تهران عناصر پیشنهادی آمریکا را ارائه داد که بر اساس اصول، منافع ملی و حقوق مردم ایران به آن پاسخ مقتضی داده خواهد شد.» 

این سفر که در چارچوب میانجی‌گری عمان بین تهران و واشنگتن انجام شد؛ به‌نوعی جزئیات پیشنهادی آمریکا را نیز در بطن خود دارد که از طریق استیو ویتکاف، فرستاده رئیس‌جمهوری آمریکا به خاورمیانه به مسقط اعلام شد. این نامه آمریکا همچنین می‌تواند از حیث زمانی نیز مهم قلمداد شود؛ چراکه این نامه پیش از برگزاری دور ششم از مذاکرات ایران و آمریکا به تهران منتقل شده است.

شاید بتوان اینطور برداشت کرد که آمریکا با اعلام نظر خود، منتظر موضع ایران برای حضور در ششم مذاکرات و پرداختن به جزئیات گفت‌وگوها است.

جزئیات بسته پیشنهادی ویتکاف برای ایران

همچنین کرولاین لویت، سخنگوی کاخ‌سفید نیز در سخنانی در خصوص نامه ابلاغی آمریکا گفت: ویتکاف پیشنهاد مفصل و قابل قبول خود را به ایران درباره توافق هسته‌ای ارسال کرده و به نفع ایران است که این پیشنهاد را قبول کند.

ادعای لویت درباره «ارسال پیشنهاد قابل قبول برای ایران از سوی ویتکاف» درحالی است که طبق گزارش نیویورک‌تایمز در این پیشنهاد، آمریکا خواستار توقف همه فعالیت‌های غنی‌سازی ایران شده است. نیویورک‌تایمز در ادامه ذکر کرده که ویتکاف همچنین پیشنهاد داده یک کنسرسیوم منطقه‌ای برای تولید انرژی هسته‌ای ایجاد شود.

نشریه نیویورک تایمز در ادامه عنوان کرد که این سند به‌صورت مجموعه‌ای از نکات تنظیم شده و متن کامل یک توافق‌نامه نیست. این سند ایران را به توقف کامل غنی‌سازی اورانیوم فرا می‌خواند و پیشنهاد تشکیل یک کنسرسیوم منطقه‌ای برای تولید انرژی هسته‌ای را مطرح می‌کند که ایران، عربستان سعودی، سایر کشورهای عربی و ایالات متحده را دربر می‌گیرد.

به اذعان این نشریه آمریکایی، ایران هرگز با درخواست آمریکا برای توقف غنی‌سازی اورانیوم خود موافقت نخواهد کرد و در هفته‌های اخیر نیز مقامات ایرانی درخواست‌های آمریکا برای پایان کامل غنی‌سازی هسته‌ای را رد کرده و اعلام کرده‌اند که هرگز از حق خود برای تولید سوخت هسته‌ای دست نخواهند کشید.

با این‌حال، آکسیوس گزارش داده، علاوه بر پیشنهاد کنسرسیوم، ایده دیگر این است که آمریکا حق ایران غنی‌سازی را به‌رسمیت بشناسد، درحالی‌که ایران به صورت کامل غنی‌سازی اورانیوم را تعلیق کند.

موضع عراقچی دربار حق غنی‌سازی ایران

این گمانه‌زنی‌ها درحالی است که سید عباس عراقچی، 10 خرداد در مراسم تجدید میثاق کارکنان وزارت امور خارجه با آرمان‌های امام(ره) در مرقد بنیان‌گذار انقلاب با بیان این که «یکی از اصول ما در بحث هسته‌ای که مبنای حرکت ما در مذاکرات را شکل می‌دهد، نفی سلطه است»، گفت: در مذاکرات قبلی و فعلی ما بر اساس این مبنا حرکت کردیم.

او در ادامه تاکید کرد که اینکه عده‌ای چون خودشان را قدرت و سلطه‌گر می‌دانند، بخواهند به مردم ایران تحمیل کنند که «شما حق نداری غنی‌سازی داشته باشی چون ما نگرانیم» چیزی نیست که در ایران کسی زیر بار آن برود؛  بله اگر موضوع، سلاح هسته‌ای باشد، از نظر خود ما هم مردود است و ایران هم پرچم‌دار نفی سلاح‌های هسته‌ای بوده و هست؛ در این موضوع با آنها شریک هستیم.

رئیس دستگاه دیپلماسی کشور همچنین در 30 اردیبهشت پس از مراسم بزرگداشت شهدای خدمت در حسینیه امام خمینی (ره) نیز با اشاره به بیانات رهبر انقلاب  در خصوص حق غنی‌سازی ایران  بیان کرد که بحث غنی‌سازی اصلا موضوعی نیست که از نظر ما قابل مذاکره باشد.

چشم‌انداز آینده

با این تفاسیر و با نگاهی به فضای حاکم بر پنج دور مذاکرات بین ایران و آمریکا -که توسط مذاکره‌کنندگان ارشد دو کشور «سازنده» و «دشوار اما مفید» توصیف شده- فضا نشان‌دهنده تلاش برای کاهش تنش‌ها و دستیابی به توافقی جدید است. با این حال، اختلافات مواضع بر سر غنی‌سازی، همراه با سیاست فشار حداکثری آمریکا کمی مذاکرات را پیچیده کرده است. باید دید ایران با تأکید بر حق غنی‌سازی چه پاسخی به نامه آمریکا می‌دهد و چه آینده‌ای در انتظار مذاکرات است.