ایران در حال بررسی برای حضور یا عدم حضور در دور بعدی مذاکرات است

به گزارش ایسنا، مقامات ایران اگرچه خواهان حصول توافقی جدید با ایالات متحده بر سر برنامه هسته‌ای خود هستند اما در روزهای اخیر هشدار داده‌اند که مذاکرات غیرمستقیم با واشنگتن ممکن است به دلیل پافشاری دولت دونالد ترامپ، رئیس جمهور آمریکا بر توقف غنی‌سازی در ایران در معرض خطر قرار گیرد.

به نوشته واشنگتن پست، مقامات ایرانی اعلام کرده‌اند که این کشور مایل است غنی‌سازی اورانیوم را به میزان قابل توجهی به سطوح پایین‌تر از کاهش دهد اما در عین حال، تهران خواستار ادامه غنی‌سازی برای اهداف صلح‌آمیز شده است. طبق توافق هسته‌ای ۲۰۱۵ بین ایران و قدرت‌های جهانی که «دونالد ترامپ» رئیس‌جمهور آمریکا در سال ۲۰۱۸ به‌طور یکجانبه از آن خارج شد، ایران مجاز به غنی‌سازی اورانیوم با سطح پایین برای تولید انرژی و اهداف پزشکی بود.

ایران به‌ویژه بر حق خود برای غنی‌سازی اورانیوم بر اساس پیمان منع گسترش سلاح‌های هسته‌ای ۱۹۶۸ که از امضاکنندگان آن است، تاکید می‌کند. پیمان منع گسترش سلاح‌های هسته‌ای (NPT) غنی‌سازی در سطوح پایین را برای مصارف پزشکی، انرژی و سایر اهداف غیرتسلیحاتی ممنوع نمی‌کند.

طبق گزارش واشنگتن‌پست، یک مقام ارشد ایران گفت که مذاکره‌کنندگان ایرانی پس از آنکه «استیو ویتکاف» نماینده ویژه ترامپ در غرب آسیا روز یک‌شنبه به شبکه ای‌بی‌سی گفت که غنی‌سازی صفر «خط قرمز» در مذاکرات خواهد بود، در حال بررسی مجدد این موضوع هستند که آیا در نشست آتی با واشنگتن، شرکت کنند یا خیر.

فشارها به ویتکاف

مقام ارشد ایرانی که خواست نامش فاش نشود، افزود: ما نمی‌خواهیم دور جدیدی از مذاکرات را داشته باشیم و آن شکست بخورد. ما قطعاً می‌خواهیم دیپلماسی را ادامه دهیم اما اظهارات ویتکاف مذاکرات را دشوارتر کرده است.»

این مقام ایرانی همچنین گفت که ویتکاف ممکن است با فشار کسانی که مخالف هرگونه توافق با ایران هستند، روبرو باشد. او اظهار داشت: می‌دانم که فشارهای زیادی از داخل ایالات متحده و از طرف‌های دیگر، از داخل منطقه، از همه جا بر او وارد می‌شود، اما این مشکل ما نیست. او نمی‌تواند فقط با هزینه ما با فشارها روبرو شود.

این مقام ارشد ادامه داد: اگر هدف این باشد که تضمین شود ایران سلاح هسته‌ای نخواهد داشت، این امر قابل دستیابی است و اگر از من بپرسید، دستیابی به آن آسان خواهد بود.

اما او تاکید کرد که «اگر ایالات متحده به دنبال محروم کردن ما از حقوقمان باشد یا درخواست چیزهای غیرواقعی و غیرقابل انجام داشته باشد، ما با آن مشکل داریم.»

واشنگتن پست نوشت: زمانی که دونالد ترامپ بار دیگر در کاخ سفید روی کار آمد، بسیاری در ایران گفتند «ترامپ کسی است که مدت‌هاست از توافق‌های بزرگ و پر زرق و برق حمایت کرده است و می‌تواند از نظر سیاسی، این اختیار را داشته باشد تا توافق هسته‌ای جدیدی را از طریق کنگره به تصویب برساند»، جایی که بسیاری، به‌ویژه جمهوری‌خواهان نسبت به دیپلماسی با تهران تردید داشته‌اند.

اما با گذشت بیش از یک ماه از آغاز مذاکرات هسته‌ای میان تهران و واشنگتن، مقامات ایرانی می‌گویند که نگرانند دو طرف بر سر موضوع غنی‌سازی تهران خیلی از هم فاصله داشته باشند.

نفوذهای خارجی

روزنامه آمریکایی با اشاره به سفر منطقه‌ای ترامپ به عربستان سعودی، قطر و امارات متحده عربی افزود: مسعود پزشکیان همچنین در اظهارات خود دولت ترامپ را به تلاش برای ایجاد تفرقه در خاورمیانه متهم کرد که «به قدرت‌های خارجی اجازه می‌دهد به راحتی منابع ما را با تهدید ما برای یکدیگر غارت کنند، تا بتوانند نفت ما را بگیرند و در عوض به ما سلاح بفروشند تا بتوانیم با یکدیگر بجنگیم.»

با این حال، به‌رغم این سخنان تند، تلاش‌های پزشکیان در داخل کشور برای دستیابی به تفاهم دیپلماتیک با واشنگتن، در ماه‌های اخیر سرعت بیشتری گرفته است.

یک منبع ایرانی گفت که تیم مذاکره‌کننده ایرانی در ابتدا اصرار داشت که یک دور مذاکرات که دو یا سه هفته طول بکشد، برگزار شود تا از «نفوذهای خارجی» که مانع پیشرفت می‌شود، جلوگیری شود. اما به گفته او، مذاکره‌کنندگان آمریکایی امتناع کردند و اظهار داشتند که ویتکاف ترجیح می‌دهد به جای آن، برای یک روز یا حتی فقط چند ساعت برای جلسات سطح بالا به جلساتی که در عمان و ایتالیا برگزار می‌شد، بیاید.

سیگنال‌های متناقض

دولت آمریکا تا همین چند روز گذشته، سیگنال‌های متناقضی در مورد اینکه آیا ایران تحت یک توافق جدید اجازه هرگونه قابلیت غنی‌سازی خواهد داشت یا خیر، ارسال می‌کرد.

ویتکاف ماه گذشته  پیشنهاد بازگشت به سطوح پایین غنی‌سازی تحت توافق ۲۰۱۵ را داد. سپس هفته گذشته در جریان سفر ترامپ به حاشیه خلیج فارس از او پرسیده شد که آیا خواستار حذف کامل غنی‌سازی ایران خواهد شد یا خیر، گفت که «ما هنوز این تصمیم را نگرفته‌ایم.»

با این حال، ویتکاف لحن خود را در روزهای گذشته تغییر داد و ممنوعیت کامل هرگونه غنی‌سازی را «خط قرمز بسیار بسیار روشنی» خواند. او در مصاحبه روز یک‌شنبه گفت: ما حتی نمی‌توانیم اجازه دهیم که ظرفیت غنی‌سازی یک درصدی هم وجود داشته باشد.

مایه افتخار

اما در طول این کنفرانس ۲ روزه در تهران، مقامات ایرانی بارها در سخنرانی‌های خود، در ضیافت‌های صرف غذا و در جلسات توجیهی، موضوع غنی‌سازی اورانیوم را برجسته کردند.

یکی از مقامات ایرانی در سخنرانی برای گروه کوچکی از شرکت‌کنندگان تأکید کرد که «جمهوری اسلامی ایران برنامه هسته‌ای خود را بدون کمک خارجی و با هزینه زیاد توسعه داده است. کسانی که برای غنی‌سازی صفر تلاش می‌کنند، سعی دارند کشور را از نظر علمی فلج کنند یا به توسعه حوزه پزشکی آن آسیب بزنند، زیرا عناصری در برنامه هسته‌ای از تحقیقات پزشکی حمایت می‌کنند.»

مقام ایرانی همچنین گفت: «برنامه هسته‌ای‌مان مایه افتخار کشور است و ما آن را به خطر نمی‌اندازیم. این افتخار قابل قیمت‌گذاری نیست».

پاسخ عراقچی به طرف آمریکایی

همچنین وزیر امور خارجه نیز روز گذشته -30 اردیبهشت- به سخنان مقامات آمریکایی درخصوص حق غنی‌سازی ایران نیز پاسخ داد.

عراقچی پس از مراسم بزرگداشت شهدای خدمت در حسینیه امام خمینی (ره) با اشاره به سخنان آمریکایی‌ها گفت: آنچه که الان ما شاهد آن هستیم، مواضع کاملاً غیرمعقول و غیرمنطقی توسط آمریکایی‌ها و علنی کردن این مواضع است که با پاسخ فوری ما مواجه شد.

وزیر خارجه ایران با اشاره به بیانات رهبر انقلاب در این خصوص افزود: بحث غنی‌سازی اصلا موضوعی نیست که از نظر ما قابل مذاکره باشد و من پاسخ صریح را در چند روز گذشته دادم. امروز هم مقام معظم رهبری تکلیف را کاملا روشن کردند.

مسعود پزشکیان، رئیس‌جمهوری در افتتاحیه مجمع گفت‌وگوی تهران خواستار برادری شد اما تاکید کرد که کشورش به قلدری پاسخ نخواهد داد. او به شرکت‌کنندگان تاکید کرد: ما به هیچ وجه از حق استفاده از فناوری هسته‌ای صلح‌آمیز دست نخواهیم کشید. مهم نیست آنها چه بگویند، چه کنند، چگونه ما را تهدید کنند یا تحریم اعمال کنند، فرقی نمی‌کند.

تخت‌روانچی: «آمریکا نمی‌داند دنبال چه است»

مجید تخت‌روانچی، معاون سیاسی وزارت امور خارجه درباره سخنان متناقض مقامات آمریکایی از جمله ویتکاف با بیان اینکه «غنی‌سازی بسیار کلیدی است و آنها حساسیت‌ها، مواضع و حقوق ما را می‌دانند،» گفت: آمریکایی‌ها خودشان هم نمی‌دانند که دنبال چه چیزی هستند.

عصر روز گذشته در حاشیه مجمع گفت‌وگوی تهران بود که معاون سیاسی وزارت امور خارجه در این خصوص گفت: این جور مواضع متضاد و یا متناض بی‌تاثیر نیست. اولاً نشان می‌دهد خودشان نمی‌دانند که دنبال چه چیزی هستند. ویتکاف یک بار گفت که ایران بیشتر از ۳.۶۷ درصد غنی‌سازی نیاز ندارد. اینکه موضع ما چه هست به کنار. منظورم درباره صحبت ویتکاف است. او بعد از آن در روز یکشنبه می‌گوید یک درصد هم قابل پذیرش نیست. مشخص نیست که موضعشان چیست و این جالب نیست که شما این طور در علن صحبت کنید.