چگونه قدرت در دستان ترامپ به ابزار شخصی مجازات و پاداش تبدیل شد؟

به گزارش اکوایران، در میان هیاهوی قطع رابطه نمایشی‌اش با ایلان ماسک در هفته گذشته، اعترافی خیره‌کننده از سوی دونالد ترامپ شنیده شد که در گذشته می‌توانست پای احضاریه‌های قضایی را به ماجرا باز کند. ترامپ در حالی که ماسک را به بی‌وفایی متهم می‌کرد، تهدید کرد که قراردادهای فدرال میلیاردر معروف را قطع خواهد کرد. تهدیدی که عملاً تأییدی بود بر آنچه منتقدانش مدت‌هاست می‌گویند: او حکومت را ابزار شخصی خود برای پاداش دادن به دوستان و مجازات مخالفان می‌داند.

در گذشته، چنین اظهاراتی می‌توانست زمینه‌ساز تحقیقات فساد باشد. اما در عصر حاضر، صرفاً بحث یک پنج‌شنبه‌ دیگر است. ترامپ مدت‌هاست که قواعد و سنت‌هایی که رؤسای جمهور پیشین را از استفاده شخصی از قدرتشان برای هدایت قراردادهای فدرال برای دوستان یا دور کردن آن‌ها از دشمنان بازمی‌داشت، کنار گذاشته است و حتی شگفت‌انگیزتر اینکه، بدون هیچ لکنتی این را علناً بیان می‌کند.

به گزارش نیویورک‌تایمز، ترور پاتر، رئیس مرکز حقوقی کمپین و رئیس پیشین کمیسیون انتخابات فدرال از حزب جمهوری‌خواه، گفت: «اظهارات ترامپ درباره ماسک گواهی دیگر است که او و لوئی چهاردهم، پادشاه فقید فرانسه، نگاه مشابهی به جهان دارند: “دولت، خود من هستم.” و بله، این نمونه‌ای از تهدید علنی و نادرست ترامپ برای استفاده از قدرت عظیم قراردادهای دولتی برای تنبیه کسی است که از او انتقاد کرده، سوءاستفاده کامل از قدرت.»

دور دوم ریاست‌جمهوری ترامپ تاکنون یک کارزار ۱۳۹ روزه برای «انتقام» بوده، همان واژه‌ای که در کارزار انتخاباتی‌اش استفاده کرد. و در این مدت، او تقریباً تمام مرزهای قانونی یا عرفی ریاست‌جمهوری را زیر پا گذاشته است. او از بالاترین منصب کشور برای انتقام‌جویی از دادستان‌ها، مأموران اف‌بی‌آی، شرکت‌های حقوقی، رسانه‌ها، ژنرال‌ها، دانشگاه هاروارد، مقامات سابق دولت بایدن و حتی مقامات سابق دولت خودش که در فهرست دشمنانش قرار گرفته‌اند استفاده کرده است.

او با صدور فرمان‌های اجرایی تلاش کرده شرکت‌های حقوقی را فلج کند، و به‌صراحت اعلام کرده دلیل این اقدامات آن است که آن شرکت‌ها، افرادی را استخدام کرده‌اند که خشم او را برانگیخته‌اند. او مجوزهای امنیتی و حتی محافظان شخصی مقامات سابقی را که از نظرش بی‌وفا بوده‌اند، لغو کرده است. هفته گذشته، او دستور تحقیق درباره استفاده جو بایدن از دستگاه امضای خودکار (autopen) را صادر کرد، با این‌که خود ترامپ نیز قبلاً از این دستگاه استفاده کرده است.

در فرمان اجرایی دیگری، ترامپ آشکارا دستور داد که وزارت دادگستری و امنیت داخلی باید در مورد کریس کربز، مقام سابق امنیت انتخابات در دولت اول او تحقیق کنند، چون به گفته ترامپ، کربز «به دروغ و بدون هیچ مبنایی اعلام کرد که در انتخابات ۲۰۲۰ تقلبی رخ نداده است». به بیان دیگر، در روایت ترامپ، مخالفت با دروغ‌های او درباره تقلب در انتخابات، جرمی است که باید درباره‌اش تحقیق شود.

ترامپ، نخستین فرد محکوم در تاریخ آمریکا که به ریاست‌جمهوری رسیده، کاخ سفید را به منبع درآمدی شخصی تبدیل کرده که از تمام پیشینیانش فراتر رفته است. او و خانواده‌اش تنها در کمتر از پنج ماه حضور در کاخ سفید، صدها میلیون دلار از ارز دیجیتال خود و قراردادهای مختلف در سراسر جهان با سرمایه‌گذاران و شرکت‌هایی که در سیاست‌های دولتی ذی‌نفع‌اند، درآمد کسب کرده‌اند.

ایلان ماسک که سال گذشته نزدیک به ۳۰۰ میلیون دلار برای انتخاب مجدد ترامپ هزینه کرده بود، اکنون نمونه‌ای بارز از مرزهای از‌میان‌رفته میان منافع عمومی و خصوصی است. در حالی که همچنان شرکت‌هایش را اداره می‌کرد، ماسک به‌عنوان «کارمند ویژه دولت» منصوب شد و اختیار گسترده‌ای برای عبور از سازوکارهای اداری فدرال دریافت کرد.

ماسک منافع مالی شخصی مشخصی در این داشت که کدام بخش‌های دولت برچیده شوند و کدام نه. شرکت‌های تحت مالکیت او در طول سال‌ها میلیاردها دلار قرارداد فدرال دریافت کرده‌اند. فقط در سال ۲۰۲۳، وعده پرداخت ۳ میلیارد دلار در قالب نزدیک به ۱۰۰ قرارداد با ۱۷ نهاد فدرال به او داده شد. اما در عمل، پروژه اصلاح ساختار دولت که ماسک دنبال می‌کرد، هرگز با کسب‌و‌کارهای خودش همان رفتاری را نداشت که با کمک‌های خارجی یا دیگر قراردادها داشت.

تا زمانی که او وارد کاخ سفید ترامپ شد، ماسک با چندین نهاد دولتی که بر کسب‌و‌کارهایش نظارت داشتند، در تعارض قرار گرفته بود. دست‌کم ۱۱ نهاد فدرال پیش از بازگشت ترامپ به کاخ سفید، در حال تحقیق یا شکایت از شرکت‌های ماسک بودند، از جمله وزارت دادگستری، وزارت حمل‌ونقل، کمیسیون بورس و اوراق بهادار، سازمان هوانوردی فدرال، اداره ملی ایمنی بزرگراه‌ها، و هیات ملی روابط کار که اکنون همه آن‌ها زیر نظر ترامپ یا منصوبان او هستند.

به گفته خود ترامپ، او حتی به ماسک اجازه داده بود که جرد آیزاکمن، یکی از نزدیک‌ترین همکارانش را به‌عنوان رئیس ناسا معرفی کند؛ سازمانی که با شرکت اسپیس‌اکس ماسک قراردادهای پرتاب موشک دارد. چنین تصمیمی در هر دولت دیگری آشکارا تعارض منافع محسوب می‌شد. این تصمیم در نهایت به جدایی ترامپ و ماسک دامن زد. یکی از مشاوران به رئیس‌جمهور اطلاع داد که آیزاکمن به دموکرات‌ها کمک مالی کرده است. ترامپ در واکنش، با ماسک روبه‌رو شد و نامزدی آیزاکمن را پس گرفت. شکاف نهایی زمانی رخ داد که ماسک به‌طور علنی از طرح کاهش مالیات و بسته سیاستی ترامپ انتقاد کرد، طرحی که پیش‌بینی می‌شود هزاران میلیارد دلار به بدهی ملی اضافه کند.

در حالی که دو طرف روز پنج‌شنبه به‌صورت علنی به یکدیگر حمله لفظی می‌کردند، ترامپ مستقیماً شرکت‌های خصوصی ماسک را هدف قرار داد. او در پستی در شبکه‌های اجتماعی نوشت: «ساده‌ترین راه برای صرفه‌جویی در بودجه، میلیاردها و میلیاردها دلار، قطع یارانه‌ها و قراردادهای دولتی ایلان است. همیشه برایم عجیب بود که بایدن این کار را نکرد!»

برخی محافظه‌کاران گفتند ترامپ صرفاً قصد داشته نکته‌ای را مطرح کند، نه اینکه واقعاً قصد لغو قراردادهای ماسک را داشته باشد. مایکل دبلیو مک‌کانل، استاد حقوق دانشگاه استنفورد و قاضی پیشین دادگاه فدرال که توسط جورج دبلیو بوش منصوب شده بود، گفت: «این به‌نظر من نشان می‌دهد که رئیس‌جمهور گاهی در شبکه‌های اجتماعی نه برای تعیین سیاست واقعی، صرفاً برای اثرگذاری لفظی حرف‌هایی می‌زند.»

اما برخی از متحدان ترامپ نه تنها امیدوار بودند که او واقعاً چنین قصدی داشته باشد، بلکه از او خواستند پا را فراتر بگذارد. استفن بنن، استراتژیست سابق ترامپ، گفت رئیس‌جمهور باید نه تنها قراردادها را لغو کند، بلکه تحقیقات درباره مصرف احتمالی مواد مخدر و وضعیت مهاجرتی ماسک را نیز دستور دهد و افزود: «او باید فوراً از کشور اخراج شود.»

کاخ سفید به این پرسش که آیا مناسب است رئیس‌جمهور به‌خاطر عصبانیت شخصی قراردادهای فدرال را لغو کند یا نه، پاسخی نداد. کارولاین لویت، سخنگوی کاخ سفید، در بیانیه‌ای گفت: «رئیس‌جمهور ترامپ بر بازگرداندن عظمت به کشور تمرکز دارد و به‌دنبال تصویب آن لایحه بزرگ و زیباست.»

با این حال، ترامپ در مصاحبه‌ای با شبکه ان‌بی‌سی در روز شنبه لحنی جدی داشت و به ماسک هشدار داد که به دموکرات‌هایی که با بسته مالی او مخالف‌اند، کمک مالی نکند. او گفت: «اگر این کار را بکند، باید بهایش را بپردازد»، بدون اینکه مشخص کند منظورش از «بها» چیست.

با توجه به وابستگی ناسا به شرکت اسپیس اکس لغو برخی از قراردادهای ایلان ماسک برای ترامپ ممکن است دشوار است. اما منتقدان می‌گویند تردیدی نیست که ترامپ، اگر بتواند، برای ارضای خشم شخصی خود قراردادهای ماسک را هدف قرار خواهد داد.

اندرو وایزمن، معاون سابق بازپرس ویژه رابرت مولر، گفت: «ما این رفتار را نه فقط در مورد شرکت‌های حقوقی، بلکه در حوزه‌های مختلف می‌بینیم. دانشگاه هاروارد نمونه شاخص دیگری است. انگیزه این اقدامات کاملاً روشن است.»

رؤسای جمهوری که در گذشته برای منافع سیاسی یا مالی سعی در مداخله در پرونده‌های مربوط به شرکت‌های خصوصی داشتند، با دردسر روبه‌رو شده‌اند.

بر اساس اظهارات دستیاران پیشین، ترامپ در دوره اول ریاست‌جمهوری‌اش تلاش می‌کرد با توجه به منافع سیاسی‌اش، با استفاده از جایگاه خود برنده‌ها و بازنده‌های اقتصادی را تعیین کند. او بارها به دنبال راه‌هایی برای آسیب رساندن به جف بزوس، بنیان‌گذار آمازون و مالک روزنامه واشنگتن پست بود.

در زمانی که آمازون برای کسب قراردادی ۱۰ میلیارد دلاری با دولت رقابت می‌کرد، به گفته یکی از مشاوران، ترامپ گفته بود: «این قرارداد را به بزوس ندهید، چون او هیچ‌وقت از من حمایت نکرده.» در نهایت پنتاگون این قرارداد را به مایکروسافت داد و آمازون نیز از دولت شکایت کرد و مدعی شد ترامپ فشار غیرقانونی وارد کرده است.

پس از شکست ترامپ در انتخابات ۲۰۲۰، وزارت دفاع ابتدا قرارداد مایکروسافت را لغو کرد و سپس کل پروژه را کنار گذاشت. ترامپ همچنین بارها به مشاورانش فشار آورد که تعرفه‌های پستی USPS را برای آمازون افزایش دهند، اقدامی که می‌توانست به کسب‌وکار آمازون ضربه بزند. به گفته یکی از مشاوران، ترامپ این موضوع را دست‌کم ۳۰ بار مطرح کرده بود. ترامپ به همین شیوه از مشاورانش خواسته بود با وزارت دادگستری تماس بگیرند تا مانع ادغام Time Warner و AT&T شوند، چون این ادغام شامل شبکه سی‌ان‌ان(که مورد نفرت او بود) نیز می‌شد.

در دوره دوم ریاست‌جمهوری، همزمان با شکایت ۲۰ میلیارد دلاری ترامپ از این شبکه، به‌خاطر ویرایش مصاحبه‌ای با کامالا هریس در برنامه «۶۰ دقیقه»، کمیسیون فدرال ارتباطات که اکنون تحت هدایت یکی از منصوبان ترامپ است، تحقیقاتی را علیه شبکه سی‌بی‌اس آغاز کرده است.

شرکت پارامونت گلوبال که مالک سی‌بی‌اس است و متعلق به شری ردستون می‌باشد، در حال بررسی حل‌وفصل این شکایت است؛ آن هم در شرایطی که قصد دارد فروش چند میلیارد دلاری به شرکت اسکایدنس را نهایی کند، معامله‌ای که نیازمند تأیید دولت ترامپ است.

پارامونت و اف‌سی‌سی هر دو می‌گویند این تحقیق ارتباطی به ادغام ندارد، اما حتی برخی گروه‌های محافظه‌کار هم آن را نامناسب دانسته‌اند، چون می‌ترسند چنین اقداماتی علیه رسانه‌های محافظه‌کار هم مشروع جلوه داده شود.

ترامپ همچنین از قدرت عفو و نفوذش بر وزارت دادگستری برای محافظت از متحدان سیاسی خود استفاده کرده، از جمله کسانی که مبالغ هنگفتی به کارزار او کمک کرده‌اند. کمیسیون بورس تحت دولت ترامپ نیز پرونده کلاه‌برداری علیه جاستین سان، میلیاردر چینی و سرمایه‌گذار بزرگ در پروژه رمزارزی که با شرکت‌های نزدیک به ترامپ مرتبط است، را فعلاً متوقف کرده. سان اخیراً در ضیافت شام کاخ سفید با ترامپ شرکت کرده و از کاخ بازدید داشته است.

یکی از تفاوت‌های بزرگ میان دور اول و دوم ریاست‌جمهوری ترامپ این است که دیوان عالی کشور اکنون حکم داده که رئیس‌جمهور در برابر پیگرد کیفری بابت «اقدامات رسمی» مصون است و این همان تعریفی است که ترامپ برای اعمال قدرت علیه دشمنانش به کار می‌برد. در نتیجه، او اکنون هیچ تردیدی ندارد که آشکارا اعلام کند با این قدرت چه می‌خواهد بکند.