به گزارش اکوایران، پس از پیروزی یک نامزد میانه‌رو و طرفدار اتحادیه اروپا در انتخابات ریاست‌جمهوری رومانی در روز یکشنبه، رهبران اروپایی نفس راحتی کشیدند.

اما نتایج این رقابت، به همراه انتخابات‌هایی که طی آخر هفته در لهستان و پرتغال برگزار شد، نشان داد که خیزش پوپولیستی در سراسر اروپا در حال قدرت‌گیری است و هر روز بیش‌تر به در اختیار گرفتن قدرت یا بازپس‌گیری آن نزدیک می‌شود. این انتخابات‌ها همچنین نشان دادند که هم‌راستایی علنی با ایدئولوژی دونالد ترامپ می‌تواند دستاورد انتخاباتی داشته باشد.

شادی اروپا از نتایج انتخابات رومانی

به نوشته فایننشال تایمز، رهبران اتحادیه اروپا از پیروزی نیکوشور دان، ریاضی‌دان و شهردار اصلاح‌طلب بخارست، در برابر جورجه سیمیون، ملی‌گرای افراطی، که پس از قرار گرفتن در جایگاه دوم در دور نخست، در دور دوم انتخابات پیروز شد، شادمان شدند.

سیمیون که خود را «نامزد ترامپ» می‌خواند، وعده داده بود که رومانی را در مسیر ضداتحادیه اروپا و ضد اوکراین، هم‌راستا با ویکتور اوربان در مجارستان، رهبری کند. امانوئل مکرون، رئیس‌جمهور فرانسه، گفت که رأی‌دهندگان رومانی «دموکراسی، حاکمیت قانون و اتحادیه اروپا» را برگزیدند.

با این حال، سیمیون موفق شد ۴۶ درصد آرا را به دست آورد و حزب او که دومین حزب بزرگ در پارلمان است، احتمالاً از بی‌ثباتی پیش‌روی دولت و اقدامات ریاضتی مورد نیاز برای کنترل کسری بودجه بهره خواهد برد.

دیمیتار بچف، کارشناس مرکز مطالعات اروپا کارنگی گفت: «این بار موفق شدیم، اما دفعه بعد چه؟ شما احتمالاً با گروه بزرگی از رأی‌دهندگانی مواجه‌اید که بین دو قطب در نوسان هستند. اگر بار دیگر به یک فرد لیبرال فرصت بدهیم و او شکست بخورد، نارضایتی عمومی باعث تقویت بیشتر سیمیون خواهد شد.»

در پرتغال، که تا همین اواخر یکی از معدود کشورهای اروپایی بدون جنبش راست افراطی بود، حزب ضد مهاجرت «شگا» ممکن است پس از شمارش آرای خارج از کشور به جایگاه دوم در انتخابات پارلمانی روز یکشنبه برسد.

انتخابات رومانی

دوراهی لهستان

در لهستان نیز، رافائو تراسکوفکی، شهردار طرفدار اتحادیه اروپا در ورشو، در دور دوم انتخابات ریاست جمهوری که در اول ژوئن برگزار می‌شود، با رقابتی غیرمنتظره و دشوار با کارول ناوروتسکی، نامزد ملی‌گرا، روبه‌رو است. او روز یکشنبه در دور اول تنها با اختلافی اندک از رقیبش پیشی گرفت.

هرچند دو راهی پیش روی لهستان به تندی مورد رومانی نیست - کشوری که از زمان فروپاشی کمونیسم تاکنون رهبری ضد اتحادیه اروپا نداشته - اما نتیجه انتخابات ماه آینده همچنان اهمیت بسیار بالایی برای اتحادیه اروپا دارد.

اگر رافائو تراسکوفکی انتخاب شود، مسیر اجرای برنامه اصلاحات دونالد توسک، نخست‌وزیر میانه‌رو، باز خواهد شد؛ برنامه‌ای که تاکنون توسط آندره دودا، رئیس‌جمهور در حال کناره‌گیری و نامزد حزب ضداروپایی «قانون و عدالت» که تا سال ۲۰۲۳ قدرت را در لهستان در اختیار داشت، مسدود شده بود. اگر ناوروتسکی از حزب قانون و عدالت پیروز شود، برنامه‌های توسک فلج می‌شوند و حتی ممکن است دولت ائتلافی فرو بپاشد.

پیوتر بوراس، رئیس دفتر شورای روابط خارجی اروپا در ورشو، گفت: «پیروزی ناوروتسکی می‌تواند پروژه سیاسی توسک را تضعیف کند و نویدبخش بازگشت حزب قانون و عدالت به قدرت در سال ۲۰۲۷ یا حتی زودتر باشد.»

روحیه ضدساختار

این سه انتخابات نشان‌دهنده نوعی فضای ضدساختار در میان رأی‌دهندگان است. این وضعیت به‌ویژه در رومانی مشهود بود، جایی که نامزد مشترک احزاب حاکم چپ‌میانه و راست‌میانه، در دور اول تنها یک‌پنجم آرا را کسب کرد. نیکوشور دان، که مؤسس یک حزب اصلاح‌طلب کوچک به نام USR بود، هشت سال پیش از آن جدا شد و از آن زمان به عنوان یک چهره مستقل فعالیت کرده است.

در لهستان نیز، تراسکوفکی و ناوروتسکی در مجموع ۶۱ درصد آرا را کسب کردند؛ پایین‌ترین میزان برای دو حزب اصلی کشور.

مارچین دوما، مدیرعامل مؤسسه نظرسنجی «ایبریس»، گفت: «این یک کارت زرد آشکار از سوی رأی‌دهندگان به توسک و تراسکوفکی بود، به‌خاطر عمل نکردن به وعده‌هایی که در سال ۲۰۲۳ داده بودند.»

این سه انتخابات همچنین ظهور سریع نیروهای جدید راست‌گرای افراطی را نشان می‌دهند. در پرتغال، حزب «شگا» به رهبری آندره ونتورا - که سابقه حضور در حوزه دینی و تحلیل‌گری فوتبال را دارد - تنها سه سال پیش با کسب ۷ درصد آرا در انتخابات پارلمانی وارد صحنه سیاسی شد. سیمیون نیز پنج سال پیش حزب AUR را در رومانی بنیان گذاشت.

مانند سیمیون، ونتورا نیز از نزدیکی خود با ترامپ بهره‌برداری تبلیغاتی کرده است - همان‌طور که ناوروتسکی هم توانست قبل از انتخابات، عکسی با رئیس‌جمهور ایالات متحده بگیرد و از آن بهره‌برداری رسانه‌ای کند.

یکی از چشمگیرترین جنبه‌های انتخابات ریاست‌جمهوری لهستان، قدرت دو نامزد راست‌افراطی بود، که با کارزاری شدیداً بیگانه‌ستیزانه و ضدیهودی وارد رقابت شدند.

اقتصاد رومانی

تغییر مرکز ثقل اروپا

نتایج سه انتخابات روز یکشنبه به‌وضوح نشان داد که مرکز ثقل سیاسی اروپا به‌سمت راست تغییر کرده است، به‌گونه‌ای که رأی‌دهندگان روز‌به‌روز بیشتر احزاب چپ را کنار می‌گذارند. در لهستان، نامزدهایی که راست‌تر از تراسکوفکی بودند - با وجود آنکه خود او محافظه‌کاری معتدل به‌شمار می‌رود - در مجموع ۵۳ درصد آرا را کسب کردند.

تراسکوفکی در جریان کارزار انتخاباتی خود به جناح راست نزدیک‌تر شد؛ از جمله با درخواست برای کاهش مزایای اعطایی به پناهندگان اوکراینی و فاصله گرفتن از برخی مواضعش در خصوص حقوق افراد LGBT+ که پیش‌تر در دوره شهرداری ورشو بر آن‌ها تأکید داشت. این چرخش احتمالا به از دست‌دادن بخشی از حمایت‌ها در روز انتخابات انجامید.

آنا وویچیک، استاد حقوق در دانشگاه کُژمینسکی ورشو، گفت: «تراسکوفکی اکنون بخشی از ساختار قدرت حاکم است و دیگر چهره‌ای پیش‌رو و تازه‌نفس به‌نظر نمی‌رسد.»

در رومانی نیز، اگرچه دان چهره‌ای اصلاح‌طلب است، اما از نظر اجتماعی محافظه‌کار محسوب می‌شود.

در پرتغال، سوسیالیست‌ها به پایین‌ترین میزان حمایت از سال ۱۹۸۷ رسیدند. برای نخستین‌بار از زمان بازگشت به دموکراسی، احزاب راست‌میانه دو سوم کرسی‌های پارلمان را در اختیار دارند. اگر این احزاب با یکدیگر همکاری کنند، فرصتی برای اصلاح قانون اساسی خواهند داشت؛ قانونی که در دوران سلطه چپ تدوین شده و از نگاه راست‌گرایان، قدرت زیادی به دولت داده و اختیارات اندکی برای بخش خصوصی قائل است.

سیمیون، ناوروتسکی و ونتورا شاید برندگان نهایی انتخابات نبوده باشند - یا دست‌کم هنوز نه - اما همگی نشان دادند که اتخاذ موضعی آشکارا طرفدار ترامپ می‌تواند سود انتخاباتی داشته باشد.

برخلاف کشورهایی مانند کانادا یا استرالیا که پوپولیست‌های طرفدار ترامپ در آن‌ها از سوی رأی‌دهندگان تحقیر شدند، در اروپا این نوع گرایش سیاسی می‌تواند نتایج ملموسی داشته باشد.