به گزارش اکوایران،  رئیس‌جمهور ایالات متحده، دونالد ترامپ، روز سه‌شنبه گفت که رویکرد ایران در مذاکرات مربوط به توافق هسته‌ای «بسیار تهاجمی‌تر» شده است. این سخنان یک روز پس از آن بیان شد که ترامپ واکنش مورد انتظار ایران به پیشنهاد آمریکا را «غیرقابل قبول» خواند و هشدار داد که در صورت شکست مذاکرات، «جایگزینی بسیار بسیار بد» در انتظار خواهد بود.

جمهوری اسلامی ایران در تلاش است تا غنی‌سازی اورانیوم در داخل کشور را ادامه دهد؛ امری که ظاهراً آمریکا مخالف آن است. انتظار می‌رود مذاکرات در هفته آینده و پس از ارائه پیشنهاد متقابل تهران ادامه یابد؛ اما ممکن است زمان برای تهران رو به پایان باشد، به‌ویژه اگر بر موضع خود در زمینه غنی‌سازی پافشاری کند.

به نوشته وبسایت تحلیلی المانیتور، با آن‌که برخی گزارش‌ها شکاف‌های میان اردوگاه حامیان ترامپ و تندروهای امنیتی در مورد نحوه مواجهه با ایران را برجسته کرده‌اند، اما شاید نکته‌ای که ممکن است نادیده گرفته باشند استراتژی است که دولت ترامپ علیه ایران به کار گرفته است.

طراحی دیپلماتیک

به بیان دیگر، ترامپ از ژانویه تاکنون ترکیبی از دیپلماسی مختلط، تهدید معتبر نظامی و یک چارچوب زمانی مشخص را دنبال کرده است.

نخست، طراحی دیپلماتیک با نقش‌های برجسته برای اسرائیل و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی که با حمایت قدرت‌های کلیدی اروپایی ایران را به بهانه نقض معاهده منع گسترش سلاح‌های هسته‌ای (NPT) محکوم کرده است.

فرستاده ترامپ در امور خاورمیانه، استیو ویتکاف - که همچنین مسئولیت پرونده‌های روسیه و غزه را نیز بر عهده دارد -  نماینده تمام‌عیار ترامپ است. در سیاست‌های منطقه‌ای، هیچ اختلاف نظری میان او و رئیس‌جمهور وجود ندارد. فراتر از جلب کامل اعتماد ترامپ، ویتکاف از سوی تمام طرف‌ها به‌عنوان مذاکره‌کننده‌ای قابل اعتماد، خستگی‌ناپذیر و مؤثر توصیف می‌شود.

ایران آمریکا

دوم، تهدید به استفاده از نیروی نظامی هیچ‌گاه تا این اندازه جدی نبوده است. در حالی که ترامپ تأکید کرده ترجیح می‌دهد به توافق برسد، همچنین گفته که در صورت شکست مذاکرات، احتمال حمله نظامی وجود دارد. در عمل، این همان «صلح از طریق قدرت» است که مد نظر اوست.

ژنرال مایکل کوریلا، فرمانده ستاد فرماندهی مرکزی ایالات متحده (سنتکام)، روز سه‌شنبه اعلام کرد که مجموعه‌ای «گسترده» از گزینه‌های نظامی را برای ارائه به رئیس‌جمهور در صورت شکست مذاکرات هسته‌ای آماده کرده است.

و در تهران نیز این موضوع از یاد نرفته است که همین ترامپ بود که در ژانویه ۲۰۲۱ دستور ترور سردار قاسم سلیمانی، فرمانده فقید نیروی قدس سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، را صادر کرد.

اسرائیل نیز به اعتبار تهدید حمله نظامی در صورت شکست مذاکرات افزوده است. نخست‌وزیر اسرائیل، بنیامین نتانیاهو، طبیعتاً ترجیح می‌دهد مذاکرات هسته‌ای شکست بخورد و حمله‌ای نظامی به ایران صورت گیرد. او و ترامپ روز دوشنبه بار دیگر درباره ایران گفت‌وگو کردند. در حالی که نتانیاهو پیش‌تر احتمال اقدام یک‌جانبه علیه ایران را در نظر داشت، به نظر می‌رسد اکنون با استراتژی ترامپ همسو شده است.

سوم، ترامپ از همان ابتدا برای مذاکرات ضرب‌الاجل تعیین کرد، که در تضاد با مذاکرات غیرمستقیمِ بی‌پایان در دولت قبلی است. ترامپ آگاه است که ایران ترجیح می‌دهد مذاکرات برای ماه‌ها یا حتی سال‌ها به درازا بکشد. اما اگر گشایشی در مذاکرات صورت نگیرد، این پنجره ۶۰ روزه به‌زودی ممکن است بسته شود.

آمریکا عربستان

تغییر اولویت‌ها در خاورمیانه

چهارم، سیاست ترامپ در قبال ایران به برنامه‌اش برای تغییر اولویت سیاست آمریکا در خاورمیانه از تعارض نظامی به سمت تجارت سوق داده است. چشم‌انداز و راهبرد ترامپ مورد حمایت شرکای خلیج فارس ایالات متحده است؛ حمایتی که در دیدارهای او با رهبران عربستان سعودی، قطر و امارات متحده عربی در ماه گذشته کاملاً مشهود بود.

ترامپ نشان داده است که با همکاری کشورهای خلیج، آمادگی انجام اقدامات بزرگ و سریع را دارد؛ مانند کاری که در سوریه انجام داد و تحریم‌ها را برداشت. تام باراک، سفیر آمریکا در ترکیه و فرستاده ویژه در امور سوریه گفت: «[ترامپ] به‌تنهایی تصمیمی باور‌نکردنی گرفت، مثل کندن ناگهانی چسب زخم. این کار خودِ ترامپ بود، نه مشاورانش، و تصمیمی درخشان گرفت.»

ترامپ همچنین مایل است جنگ غزه زودتر پایان یابد. او حتی این هفته اشاره کرد که ایران همراه با طرف‌های دیگر درگیر یک «مذاکره عظیم» درباره غزه بوده است.

نکته کلیدی در این چشم‌انداز گسترده‌تر آن است که تحقق آن در گرو حل‌وفصل مسئله ایران است. ترامپ تلویحاً گفته است که اگر ایران مسیر خود را تغییر دهد، می‌تواند آینده اقتصادی روشنی داشته باشد. کشورهای عربی حوزه خلیج فارس آمادگی دارند در اقتصاد ایران سرمایه‌گذاری کنند، اما تنها در صورتی که توافق به نتیجه رسیده و تحریم‌ها لغو شود.