رضا غیابی

رضا غیابی

مشاور مدیریت و فعال اقتصادی

 

آخرین مطالب رضا غیابی

در ایران، هنوز تفاوت بنیادین میان «رقابت سالم» و «حذف رقیب» در بسیاری از صنایع به‌خوبی درک نشده است. بسیاری از بازیگران بزرگ، مزیت مقیاس خود را نه برای ارتقای کیفیت خدمات، بلکه برای بستن مسیر دیگران به بازار به‌کار می‌گیرند. نتیجه؟ شکل‌گیری بازارهای ناقص، کاهش تنوع خدمات، و در نهایت، زیان مصرف‌کننده.
در روزهایی که جامعه ایران درگیر التهاب‌های معیشتی، بلاتکلیفی در سیاست‌های اقتصادی و بی‌اعتمادی فزاینده به نهادهای رسمی است، گزارشی از سوی مرکز آمار ایران منتشر شد که در نگاه اول، حامل خبر خوبی بود: در اردیبهشت ۱۴۰۴، قیمت سبد خوراکی دهک اول – یعنی فقیرترین قشر جامعه – کاهش یافته است. تورمی که برای سال‌ها چون سایه‌ای بر سر خانوارهای کم‌درآمد سنگینی می‌کرد، حالا ظاهراً اندکی عقب نشسته است. اما آیا واقعاً چنین است؟
حتی اگر فردا تحریم‌ها برداشته شوند و همه‌چیز به پیش از ۲۰۱۸ بازگردد، بعید است اقتصاد ایران به شکل پایدار و عمیق دگرگون شود. تجربه توافق برجام در سال ۱۳۹۴ گواهی است از این حقیقت که هیچ توافقی به‌تنهایی ناجی اقتصاد ایران نیست، مگر آنکه با اصلاحات ساختاری داخلی همراه شود.
در هفته‌های اخیر، شدت گرفتن روند بازداشت و اخراج مهاجران افغان از ایران، بار دیگر موضوع سیاست مهاجرتی را به سطح افکار عمومی و تحلیل‌های اقتصادی کشانده است. تصمیم به ساماندهی حضور اتباع غیرمجاز، تصمیمی در چارچوب اقتدار حاکمیتی دولت‌ها برای صیانت از مرزها و ساختار جمعیتی کشورهاست. اما پرسشی بنیادین در این‌جا مطرح می‌شود: اجرای این سیاست در غیاب برنامه‌های مکمل اقتصادی، چه تبعاتی برای تولید، اشتغال، و هزینه‌های عمومی دارد؟
اکنون که عربستان و آمریکا در حال معماری آینده‌ی اقتصاد منطقه هستند، پرسش اساسی برای ایران این است: آیا در بازی آینده، نقش فعال را خواهد داشت یا تنها نظاره‌گر خواهد ماند؟
هنوز به تابستان، فصلی که به صورت سنتی با بحران کمبود برق مواجه می‌شدیم نرسیدیم اما برق در بسیاری از شهرهای ایران قطع می‌شود و صنایع بزرگ یکی پس از دیگری مجبور به توقف تولید شدند. در همین حال، برخی دولتمردان با خونسردی در رسانه‌ها از «ناترازی انرژی» سخن می‌گویند و اعلام می‌کنند که انتظار چنین وضعیتی را نداشتند!
تعدیل نیرو در استارتاپ‌های ایرانی نشان‌دهنده‌ی گذار از رشد سریع به پایدارسازی است. این تغییر، با چالش‌های انسانی همراه است، اما اگر با شفافیت، حمایت از مهارت‌آموزی مجدد و حفظ اعتماد مدیریت شود، می‌تواند به بلوغ اکوسیستم بینجامد.
حادثه‌ی تلخ و دلخراشی که در بندرعباس رخ داد، قلب بسیاری از ایرانیان را به درد آورد. فارغ از ابعاد فنی و امنیتی ماجرا، آنچه مسلم است، رنج انسانی بزرگی بود که بر خانواده‌های قربانیان و جامعه تحمیل شد. در این فضا، طبیعی بود که فضای عمومی کشور تحت تأثیر غم و نگرانی قرار گیرد؛ اما در دل این غم ملی، وظیفه‌ی مدیران سیاسی و دیپلماتیک کشور سنگین‌تر از همیشه شد.
بعد از بالا و پایین‌های زیاد و مخالفت برخی مقامات استانی، فستیوال «کوچه» در بوشهر آغاز به کار کرد. اتفاقی که نشانگر درهم‌تنیدگی آشکار اقتصاد، فرهنگ و فناوری در ایران معاصر بود.
با احیای مذاکرات برجام، امیدها برای جذب سرمایه‌گذاری خارجی در ایران افزایش یافته است. اما تجربه برجام اول نشان داد که توافق سیاسی به تنهایی کافی نیست. بهبود فضای کسب‌وکار، تضمین‌های حقوقی و اصلاح ساختارهای داخلی، پیش‌شرط‌های اساسی برای بهره‌برداری از این فرصت هستند.

پربازدیدهای رضا غیابی